استاد سطوح عالی حوزه علمیه اصفهان هدف از علم آموزی، را تزکیه دانست و گفت: علم آموزی، مقدمه‌ای برای تزکیه است، علم بدون تزکیه و عمل مورد نکوهش واقع شده است.
به گزارش پایگاه خبری و رسانه ای حوزه های علمیه خواهران، حجت الاسلام حمید الهی‌دوست، در کرسی علمی ترویجی مدرسه علمیه الزهرا(س) فریدن با موضوع «حوزه‌های علمیه خواهران، علم، معنویت، اخلاق» که به صورت حضوری و نیز برخط در سامانه سیمای مرکز مدیریت حوزه علمیه خواهران برگزار شد، با اشاره به اهمیت مسأله تزکیه در قرآن کریم، گفت: در سه سوره بقره، آل عمران و سوره جمعه، خداوند در مقام استجابت تزکیه را بر علم مقدم داشته است.
وی در ادامه افزود: تزکیه هدف است و علم مقدمه رسیدن به این هدف، به لحاظ طبیعی انسان ابتدا فرا می گیرد، سپس عمل می‌کند، اما از نظر هدف تزکیه مقدم بر علم است، علمی که اینجا محل کلام ما است، علم به معارف دینی و آموزه‌های دینی است.
حجت الاسلام الهی دوست، خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم اخلاق را مفهوم شناسی کنیم، برخی می‌گویند مراد از اخلاق، ملکات نفسانیه است و برخی مراد از اخلاق را صفات نفسانیه راسخ و ملکه و غیر ملکه می دانند و گاهی هم اخلاق، به رفتار مطابق با فرامین دین اطلاق می‌شود، و نیز برخی افراد اخلاق را مستحبات می‌دانند.
وی با بیان اینکه اخلاق به دسته‌های اخلاق فردی، اخلاق الهی، اخلاق اجتماعی و اخلاق زیست محیطی تقسیم می‌شود، اظهار کرد: اخلاق فضیلت و اخلاق رذیلت، دیگر تقسیم بندی اخلاق است، بخشی از اخلاق که به صفات نفسانی مربوط می‌شود، در مرحله شناخت بسیار دشوار است و نیازمند یک مجالست بسیار طولانی است.
استاد سطوح عالی حوزه علمیه اصفهان با اشاره به آیات قرآن کریم، تصریح کرد: قرآن کریم به پیامبر اکرم(ص) می‌گوید وظیفه ایشان بیان اخلاقیات و مفاهیم اخلاقی است اما وظیفه‌ای در خصوص بررسی اینکه اشخاص به اخلاق دست پیدا کرده و صفات نفسانی دارند یا خیر، متوجه پیامبر اکرم(ص) نیست.
حجت الاسلام الهی دوست ادامه داد: شناسایی صفات نفسانی در اشخاص مشکل است، حتی شناخت رفتارها هم مشکل است، ما وظیفه داریم که اهمیت عبادات و اخلاق و اطاعت از خداوند متعال را برای جامعه تبیین کنیم اما نمی‌توانیم افراد را دنبال کنیم تا ببینیم میزان پایبندی آنها در چه سطح است.
وی با تأکید بر اهمیت پایبندی مبلغان بر اخلاق برای تبلیغ اخلاق و معنویات در جامعه، تصریح کرد: بحث معنویت و اخلاق در حوزه‌های علمیه دارای اهمیت ویژه است، امام خمینی (ره) می‌فرمایند هرقدمی برای علم برمی‌دارید، برای تزکیه هم باید گام بردارید.
استاد سطوح عالی حوزه علمیه اصفهان ارزش علم را غیرذاتی و مقدماتی برای تحقق تزکیه عنوان کرد و گفت: علم باید وسیله رسیدن به فلاح و تزکیه نفس شود، علم بدون تزکیه و بدون عمل مورد نکوهش واقع شده است، اینکه علم فقط صرف دانستن باشد، قرآن آن را وبال و حمل بار توصیف کرده است.
حجت الاسلام الهی دوست در ادامه افزود: در بحث اخلاق اینکه در حوزه های علمیه باید به اخلاق توجه شود، مهم است، بخشی از توجه به اخلاق از طریق کتب اخلاقی محقق خواهد شد، یقینا مطالعه و دانستن در عمل انسان اثرگذار خواهد بود، حتما علم و دانش در عمل انسان تأثیرگذار خواهد بود، اما مرحله بعد از دانستن، ایجاد انگیزه برای عمل به دانسته‌ها است که خود علم یکی از عامل ایجاد انگیزه است.
وی عشق به خداوند متعال را از عوامل عمل کردن اخلاق برشمرد و اظهار کرد: قرآن کریم می‌فرماید همین کره زمین برای بشریت کفایت می‌کند و همه انچه نیاز داریم را به ما عنایت خواهد کرد، قرآن کریم می‌فرماید این جهان با عظمت، برای این است که انسان به خداوند و علم و قدرت واسعه الهی شناخت بیشتری پیدا کند. بیان نعمت‌های الهی باعث عشق و محبت مخلوقات نسبت به خداوند خواهد شد و انگیزه افراد برای پایبندی به اخلاق را بیشتر خواهد کرد.
استاد سطوح عالی حوزه علمیه اصفهان، عواملی مانند خوف و طمع برای افراد را از دیگر عوامل انگیزشی برای گرایش به اخلاق دانست و عنوان کرد: البته عبادت و اطاعت برخاسته از خوف و طمع، جایگاه پایین‌تری نسبت به عشق دارد. راهکار دیگر، مجالست با بزرگان و افراد پایبند به اخلاق است. معرفی الگوهای برتر، تشویق و ترغیب افراد، حرکت‌های دسته جمعی در زمینه اخلاق و معنویات و عبادات از دیگر مسائلی است که باعث ایجاد انگیزه در افراد خواهد شد.
