امنیت فرهنگی از مسائل جدید در حوزه امنیت است، اما به لحاظ تأثیری که بر امنیت و حفظ همبستگی ملی دارد، توجه بیشتری را از سوی جامعه علمی و صاحب‌نظران در این عرصه را می‌طلبد.
به گزارش پایگاه خبری و رسانه‌ای حوزه‌های علمیه خواهران / قم، آقای منوچهر آقایی، در کتاب «پژوهش» در تعریف این واژه نوشته است: تحقیق و پژوهش به مجموعه فعالیت‌های بدیع، خلاق، نوآورانه، نظام یافته و برنامه‌ریزی شده‌ای گفته می‌شود که به طور کلی با هدف و در جهت گسترش شناخت مرزهای علمی و کاربرد این دانش برای بهبود زندگی و به طور خلاصه در جهت نوآوری و ایجاد فرآورده‌ها، فرایندها، وسایل و ابزار، نظام‌ها، خدمات و روش‌های جدید که در پایان منجر به رشد و توسعه می‌شود، صورت پذیرد.
همانگونه که خواندیم بهبود زندگی یکی از اهداف مهم پژوهش است، چنانچه امروزه دانشگاه‌های نسل سوم، علاوه بر پژوهش به فعالیت‌های کاربردی محصول‌محور می‌اندیشند و در این مسیر گام برمی‌دارند. دانشگاهایی که سعی دارند در کنار دروس تئوری و پژوهشی، دانش‌جویان را به سمت کارهای مهارتی بکشانند تا از این طریق بتوانند آنچه که دانشجو می‌خواند در زیست روزمره بیاورد و از آن استفاده بهینه‌ای داشته باشد.
حوزه نیز از این قاعده مستثنا نیست، چرا که اصل و بنیان تشکیل حوزه و مدارس علمیه بر پایه پرسش و پاسخ پیرامون چالش‌ها و مسائل روزمره زندگی است و از این رو طلبه‌ها بیش از پیش باید به این سمت و سویی حرکت کنند که پژوهش‌های خود را هرچه کاربردی‌تر در جامعه و دیدگان افراد بگذارند. به مناسبت هفته پژوهش و نیز هفته وحدت حوزه و دانشگاه با یکی از پژوهشگران طلبه از حوزه بیدگل به گفت‌وگو نشسته‌ایم که مقاله‌اش با عنوان «کارکرد خانواده در تقویت امنیت فرهنگی در جامعه» در نخستین همایش ملی زن، خانواده، امنیت برگزیده شده است.
_خودتان را معرفی کنید، در چه سطح تحصیلی قرار دارید و عنوان مقاله و دلیل انتخاب خود را بفرمایید؟
سیده‌رباب سیدکاظمی هستم. دانش آموخته سطح دو حوزه خواهران از مدرسه علمیه حضرت فاطمه الزهرا بیدگل و طلبه سطح سه رشته تفسیر و علوم قرآن این مدرسه هستم. فعالیت اصلی من در کنار تحصیل، فعالیت پژوهشی خصوص در حوزه ارائه مقاله است. در مورد سوابق پژوهشی‌ام، می‌توانم به کسب رتبه شایسته تقدیری کشوری در مسابقه گروهی رشد با ارائه مقاله «بایسته‌های تبلیغ بانوان در فضای مجازی» و پذیرش مقاله مشترک «فرصت‌های فضای سایبری در توانمندسازی پژوهش‌های زنان» در چهارمین همایش بین‌المللی حوراالانسیه و مقاله مشترک «ترویج زیارت حضرت سلطان علی، راهکاری برای گسترش فرهنگ معنویت» در نخستین کنگره شهید اردهال را اشاره کنم.
عنوان مقاله من «کارکرد خانواده در تقویت امنیت فرهنگی در جامعه» است. درباره دلیل انتخاب این موضوع؛ با توجه به اینکه متأسفانه در چند دهه اخیر فرهنگ ایرانی- اسلامی ما، شدیداً مورد هجمه و نفوذ نرم و تهاجم فرهنگی از سوی کشورهای سلطهطلب قرار گرفته است و آثار این هجمه در تغییر باور و هویت نسل جوان و نوجوان کاملاً مشهود بوده، لزوم بررسی کارکردهای خانواده در تقویت امنیت فرهنگی، به نظر ضروری رسید.
_آیا نوشتن این مقاله شما را در رساندن به هدف و دغدغه‌ای که داشته‌اید یاری کرد؟
بله، به شخصه در جریان تحقیق و جستجو در منابع، دریافته‌ام که اهمیت خانواده و نقش تربیتی آن در تقویت امنیت فرهنگی، نقشی بایسته و در خور دارد. بنده به عنوان عضو کوچکی از جامعه طلاب و یک طلبه محقق مبلغ، در برخورد مستقیم با نسل نوجوان و جوان هستم و ناگزیر با تنگناها و مشکلاتی که این اقشار و خانواده‌های آن‌ها با آن مواجه هستند، درگیرم. تدوین این مقاله، توانست اهمیت خانواده را به عنوان یاریگر و بازوی اصلی حاکمیت در نهادینه سازی ارزشها، باورها، هویت و فرهنگ ملی-بومی و کمک به تقویت و تأمین امنیت فرهنگی جامعه، بیش از پیش برایم تشریح و تبیین کند.
_آیا در خصوص موضوع مقاله تجربه میدانی داشتید یا در مسیر مطالعات و دروس خود، به این موضوع رسیدید؟
به هر حال، بخشی از این کارکردهای خانواده را در حوزه فرهنگ‌سازی و انتقال فرهنگ، خود انسان در محیط و جامعه اطراف خود مشاهده و تجربه می‌کند؛ ولی به نظر بنده، همایش زن، امنیت و خانواده، به عنوان یک رویداد علمی در زمینه شناساندن مسئله مهم امنیت و نقش زن و خانواده بر آن، توانست این دغدغه پنهان را که در ذهن من بود، به خوبی به چالش بکشد و مرا به سمت انجام یک تحقیق و مطالعه علمی در این زمینه ترغیب کند.
_خلأ جامعه پژوهشی کشور و چالش‌هایی که در این مسیر با آن مواجه بودید از منظر شما چیست؟
به نظرم، ایران اسلامی با این عقبه طولانی از فرهنگ، باورها و سرمایه‌های عظیم فرهنگی و معنوی، نیازمند انجام تحقیقاتی دقیق‌تر، کارآمدتر و کاربردی‌تر در این زمینه از سوی پژوهشگران کاربلد و مجرب این میدان است. تحقیقاتی که از سوی حاکمیت کاملاً حمایت شده و برطرف‌کننده نیازها و خلأهای موجود در زمینه امنیت فرهنگی جامعه باشند. هر چند که مسأله امنیت فرهنگی، از مسائل جدید در حوزه امنیت است، اما تأثیر این نوع از امنیت بر امنیت ملی و حفظ همبستگی ملی، توجه بیشتری را از سوی جامعه علمی و صاحب‌نظران در این عرصه را می‌طلبد. به نظر بنده تحقیقاتی که در آینده در این حیطه مهم و حیاتی صورت می‌گیرد، بهتر است به سمتی رود که حقیقتاً گامی به سوی حل معضلات فرهنگی و رفع چالش‌هایی که در این حوزه مهم امنیتی وجود دارد و آن را تهدید می‌کند، بردارد.
_سطح مقالات در حوزه و دانشگاه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تلاش‌های پژوهشگران حوزه و دانشگاه در تولید مقالات علمی جای تقدیر دارد؛ اما هنوز جای کار بسیار است،.لذا عبور از مرحله فربه‌کردن رزومه به مرحله نیازسنجی و رفع نیاز علمی کشور و کمک به حل معضلات جامعه در عرصه‌های مختلف، از بایسته‌های مهم در جهت افزایش کیفیت مقالات حوزوی و دانشگاهی است.
_امنیت فرهنگی در جامعه چه اثراتی در خانواده‌ها می‌گذارد؟ با توجه به پیشرفت دنیای امروز و وجود هوش مصنوعی و مواردی ازین قبیل تأثیر امنیت فرهنگی در جامعه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در واقع بحث تأثیر و تأثر امنیت فرهنگی و خانواده بر همدیگر، رابطه‌ای دوسویه است. خانواده با کارکردهای خاص خود بر مقوله امنیت فرهنگی تأثیر می‌گذارد و از این مقوله نیز تأثیر می‌پذیرد. به نوعی شاید بتوان گفت خانواده هم امنیت‌ساز است و هم از امنیت فرهنگی جامعه تأثیر مستقیم می‌پذیرد، هرچند خانواده ایرانی از تأثیرات پدیده جهانی‌سازی، در امان نمانده است، اما همچنان بسترساز اصلی انتقال فرهنگ به نسل‌های آینده به شمار می‌رود. در این میان، لزوم توجه حاکمیت به اتخاذ سیاست‌هایی آینده‌نگرانه که در جهت تقویت و تثبیت ارکان امنیت فرهنگی جامعه باشد و موجب تقویت جایگاه خانواده شود، می‌تواند موثر باشد. اما وجود پیشرفت‌های نوین و پدیده هوش مصنوعی می‌تواند در کنار تهدیداتی که با خود دارد، فرصت‌هایی نیز به همراه داشته باشد. شناخت این فرصت‌ها و توجه به بن‌مایه‌های اصیل فرهنگ ایرانی_اسلامی و نحوه شناساندن این سرمایه‌ها به نسل جوان و عموم جامعه، می‌تواند به تقویت امنیت فرهنگی بیانجامد، اما مهم وقت‌شناسی و عمل به‌موقع و تنظیم‌گری و فرهنگ‌سازی صحیح است.
انتتهای پیام/
نظر شما