به گزارش پایگاه خبری و رسانه‌ای حوزه‌های علمیه خواهران، اندیشه قرآنی رهبر معظم انقلاب در سه مرحله تکاملی شکل گرفته است، نخست در دوران مبارزه پیش از انقلاب با محوریت مفاهیمی مانند توحید و عدالت در کتاب «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» که پایه‌های فکری انقلاب را بنیان نهاد، دوم در دوران پس از انقلاب با نهادینه‌سازی قرآن در حکمرانی، تقویت فرهنگ جهادی و انتقال مفاهیم قرآنی به عرصه‌های اجتماعی و سیاسی مانند جنگ و قانون‌گذاری، سوم در دوران رهبری با تأکید بر «تمدن نوین اسلامی» مبتنی بر عدالت، اقتصاد مقاومتی و مبارزه با فساد که هدف آن زمینه‌سازی برای ظهور امام زمان(عج) است، ایشان قرآن را نه صرفاً متن دینی بلکه راهکار حل چالش‌های معاصر می‌دانند و مفاهیمی مانند «اقامه قسط» و «آمادگی دفاعی» را با مسائل روز پیوند می‌زنند و حوزه‌های علمیه موظفند این اندیشه‌ها را از طریق تبلیغ و نظام‌سازی ترویج کنند، چرا که نگرش ایشان تلفیقی از فقاهت، حکمت و تحلیل جهادی است و الگویی برای مدیریت بحران‌ها و تحقق تمدن اسلامی ارائه می‌دهد، تأکید بر «حکومت صالحین» در سیره حکمرانی ایشان تجلی عملی آیاتی است که عدالت و مسئولیت‌پذیری را اصل می‌دانند و نشان می‌دهد قرآن چگونه می‌تواند به نقشه راهی برای عبور از بحران‌های داخلی و بین‌المللی تبدیل شود.

در همین زمینه حجت الاسلام والمسلمین آرش رجبی معاون فرهنگی تبلیغی حوزه های علمیه خواهران در گفت‌وگویی خبری به مباحث پیرامون این مسئله پاسخ داده است.

ـ لطفاً درباره جنبه‌های گوناگون سیره و اندیشه قرآنی رهبر معظم انقلاب توضیح دهید؟

سیره و اندیشه قرآنی رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای (مدظلّه العالی) را می‌توان در سه مرحله کلیدی بررسی کرد که هرکدام بیانگر تحولات فکری و عملی ایشان در استفاده از قرآن به‌عنوان محور اصلی فعالیت‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی است.

در مرحله نخست؛ یعنی دوران آغازین مبارزات ایشان که مصادف با دهه ۵۰ و پیش از انقلاب اسلامی بود، شاهد تعهد جدی ایشان به جهاد تبیین و مقابله با طاغوت از طریق محوریت بخشیدن به آموزه‌های قرآنی هستیم، در این دوره ایشان تلاش کردند با ترسیم چارچوبی نظام‌مند حول اندیشه قرآنی، بنیان‌های فکری انقلاب اسلامی را شکل دهند، نمونه بارز این تلاش‌ها، کتاب "طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن" است که در قالب مفاهیمی همچون توحید، معاد، نبوت و امامت اما با رویکردی انقلابی و توجه به مسائل سیاسی و اجتماعی زمانه ارائه شد، این کتاب نه‌تنها برای نسل انقلابی آن دوره بلکه امروز نیز برای علاقه‌مندان به درک این مسیر فکری ارزشمند و ضروری است.

مرحله دوم همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی و شکل‌گیری نظام جمهوری اسلامی ایران آغاز شد، در این دوره اندیشه قرآنی رفته‌رفته در حکمرانی و فرهنگ انقلابی جامعه نهادینه می‌شد و رهبر انقلاب در مسئولیت‌های مختلف خود از جمله به عنوان نماینده مجلس، رئیس‌جمهور و حتی در خطوط مقدم جنگ همواره قرآن را محور اصلی فعالیت‌های خود قرار دادند، تلاش ایشان بر این بود تا مفاهیم قرآنی را به امور عینی زندگی جامعه منتقل کرده و جامعه‌ای مبتنی بر نگرش‌های قرآنی تربیت کنند.

در مرحله سوم، یعنی از زمان آغاز رهبری ایشان، ورود به سطح بالاتری از اندیشه و عمل قرآنی مشهود است، دغدغه اصلی ایشان در این دوران استقرار گفتمان امام خمینی (ره) و تقویت حکومت مبتنی بر آموزه‌های قرآنی بود؛ حکومتی که هدف آن زمینه‌سازی برای ظهور امام زمان (عج) و استقرار عدالت اجتماعی است، ایشان با تأکید بر اصولی مانند اقامه نماز، پرداخت زکات، امر به معروف و نهی از منکر، مبارزه با فساد و مقابله با تهاجم فرهنگی، سیاست‌هایی عدالت‌محور را مبتنی بر آیه شریفه " لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِیَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَیْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِیٌّ عَزِیزٌ" ترسیم کرده‌اند، همچنین تأکید ویژه‌ای بر اقتصاد مقاومتی، اولویت دادن به معیشت مردم و تلاش برای تحقق جامعه‌ای عاری از فقر کرده‌اند که همه این‌ها از نکات راهبردی در تفکر قرآنی ایشان به شمار می‌رود.

در مجموع، سیره و اندیشه قرآنی مقام معظم رهبری در طول دوران مبارزاتی، انقلاب اسلامی و رهبری ایشان نشان از پیوند عمیق دین با اجتماع دارد که همواره با هدف احقاق عدالت و تحقق یک جامعه اسلامی واقعی دنبال شده است.

ـ وظیفه حوزه های علمیه در قبال ترویج اندیشه های قرآنی امام خامنه ای در بین طلاب و جامعه چیست؟

وظیفه حوزه‌های علمیه این است که اندیشه‌های رهبر معظم انقلاب را به‌عنوان یکی از پیشگامان و راهبران بزرگ انقلاب اسلامی بشناسند، درک کنند و ترویج دهند، کسانی که در عرصه تبلیغ فعالیت می‌کنند می‌توانند اندیشه‌های قرآنی و نوشته‌های تفسیری ایشان را به‌عنوان یکی از منابع اصلی خود مورد استفاده قرار دهند و محور کارهای تبلیغی خویش قرار دهند.

ـ نوع نگرش رهبر معظم انقلاب به مساله حکومت صالحین در قرآن کریم چه تاثیری در سیره حکمرانی ایشان داشته است؟

نکته بارزی که در اینجا باید به آن توجه کرد، تأکید جدی رهبر معظم انقلاب بر محوریت قرآن به‌عنوان پایه و اساس هرگونه اصلاح‌گری در جامعه چه در داخل کشور و چه در عرصه بین‌المللی است، نگاه ایشان به قرآن صرفاً یک نگرش تفسیری برای بازخوانی واژگان یا درک نظام معنایی جامعه نیست، بلکه ایشان ضمن بهره‌برداری از همه میراث‌های تفسیری گذشته بر این باورند که قرآن باید به‌عنوان پاسخی به نیازهای عینی انسان و جامعه در نظر گرفته شود، در این راستا مفاهیم قرآنی باید با مسائل حاکمیتی، نیازهای انقلابی و دغدغه‌های انسان معاصر که مملو از پرسش‌ها و چالش‌هاست آمیخته شوند، این امر بستری را برای جهاد، مسئولیت‌پذیری و اصلاح اجتماعی فراهم می‌کند.

ایشان معتقدند قرآن باید زیربنا و مبنای تحقق یک تمدن نوین اسلامی باشد، تمدنی که عقلانیت، اخلاق، جهاد علمی و جهاد عملی را یکجا در برگیرد، بر همین اساس حوزه‌های علمیه، نخبگان دانشگاهی و همه مردم باید نظام فکری رهبر معظم انقلاب را به‌درستی بشناسند و درک کنند، پس از این شناخت وظیفه دارند گام‌هایی عملی در جهت تحقق آن بردارند؛ زیرا اندیشه ایشان چیزی جز اندیشه قرآنی نیست.

تأکید ویژه بر شخصیت ایشان از این جهت حائز اهمیت است که جمع سالمی از دانش و راهبری در وجودشان نمود یافته است، ایشان توانسته‌اند میان علوم مختلف از جمله فقاهت، حکمت، ادب، تاریخ، فهم حقایق قرآن و معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام پیوند ایجاد کنند و این دانش گسترده را با تحلیل دقیق حرکات جهادی اهل‌بیت ترکیب نمایند، آنچه این ویژگی‌ها را برجسته‌تر می‌کند پیشگامی ایشان در نقش راهبر اجتماعی است؛ رهبری که علاوه بر مسئولیت‌پذیری ارتباط دقیقی با شرایط گوناگون داخلی و بین‌المللی برقرار کرده است، همین ویژگی‌هاست که جایگاه منحصربه‌فردی را برای ایشان ترسیم می‌کند و ایشان را در افق بالاتری قرار می‌دهد.

این جایگاه ایجاب می‌کند که انسان‌های فرهیخته نه تنها به فهم عمیق اندیشه‌های قرآنی ایشان بپردازند بلکه از سخنان و بیانات ایشان نظام‌سازی کنند، بر اساس این نظام فکری می‌توان سازمان‌دهی‌های دقیق‌تر انجام داده و راهکارهایی برای رفع بحران‌های مختلف داخلی و بین‌المللی ارائه کرد، این فرآیند نه فقط در جهت حل مشکلات بلکه در مسیر تحقق آرمان بزرگ تمدن اسلامی اهمیت ویژه‌ای دارد.

انتهای پیام/