پس از تجاوز اسرائیل به جنوب لبنان و آوارگی هزاران زن، پروژهای کشاورزی به زنان لبنانی فرصت ساختن زندگی تازه داده است.
به گزارش پایگاه خبری و رسانهای حوزههای علمیه خواهران، در جنوب لبنان، جایی که درختان زیتون با خاطره آوارگی در هم آمیخته داستان مقاومتی نرم شکل گرفته است؛ مقاومتی که قهرمانانش زنانی هستند که تسلیم سختیهای جنگ نشدند و از میان خرابههای تبعید برخاستند تا بذر امید را در خاکی نو بکارند.
در شهر صور که در هر گوشهاش تاریخ کهن و تمدنی باستانی نهفته است، زینب مهیدی پس از ترک زادگاهش در روستای الناقوره، پناه خود را یافت.
زینب که زمانی صاحب زمین و فصلهای برداشت بود، امروز با دستانی ترکخورده بر خاک خم میشود و با جدیت و اراده تلاش میکند تا زندگی را دوباره از نو بسازد.
زینب به الجزیره میگوید: «از آغاز جنگ آواره شدهام و بیش از یک سال و نیم است که در این پروژه فعالیت میکنم.» او تاکید میکند که این فعالیت تنها منبع درآمد نیست، بلکه «شروعی دوباره برای زندگی» است؛ صفحهای تازه از امید پس از سالها درد و تبعید.
پروژه «بذور صور»(دانههای صور) در جنوب لبنان، به ویژه در منطقه صور با هدف توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی زنان آواره از مناطق مرزی راهاندازی شده است.این پروژه که توسط واحد مدیریت بحران اتحادیه شهرداریهای صور و با همکاری سازمان ملل متحد برای زنان اجرا میشود، آموزش کشاورزی ارگانیک، تولید محصولات کشاورزی و اشتغال پایدار را برای زنان فراهم میکند.
زنان آواره که پس از حملات اسرائیل در اکتبر ۲۰۲۳ مجبور به ترک خانههای خود شدهاند، در این طرح مشغول به کار شده و حقوق روزانه دریافت میکنند.ویژگی اصلی پروژه، تأکید بر پایداری است؛ از طریق ایجاد نهالستانهای قابل انتقال به روستاهای محل سکونت اصلی این زنان پس از بازگشت و تشکیل تعاونیهای کشاورزی که بازاریابی محصولات را تضمین میکند.
اکنون هزاران زن آواره در شهرهای صور، الرشیدیة و برج شمالی لبنان زندگی میکنند و مسئولین لبنانی بر نیاز به توسعه بیشتر این پروژه برای تأمین امنیت اقتصادی و اجتماعی آنها تاکید میکنند.
زینب ادامه میدهد: «این پروژه به ما کمک کرد تا بار زندگی را سبکتر کنیم، با کرامت زندگی کنیم و جایی برای آرامش از فشارهای خانه، دردهای فرزندان و مشکلات همسرانمان بیابیم. ما زنانی را یافتیم که شبیه ما هستند، به یکدیگر گوش میدهیم و دردها و تجاربمان را شریک میشویم.»
در این مزرعه، زنان میآموزند که چگونه کشاورزی را با صبر و دانش آبیاری کنند. دور از سموم شیمیایی که خاک و هوا را آلوده کردهاند، آنها کشاورزی ارگانیک انجام میدهند و بقایای سبزیجات و گیاهان را به کود طبیعی تبدیل میکنند که «کومپوست» نام دارد و خاک را دوباره حاصلخیز میسازد.
زینب با اطمینان میگوید: «ما خودمان سموم گیاهیمان را میسازیم؛ از گیاهان اطراف مانند زنزلخت، دفلی و ریحان استفاده میکنیم، آنها را خیسانده و روی محصولات میپاشیم تا حشرات را دور کند و محصولات را محافظت نماید؛ همه چیز صد درصد طبیعی است.»
توانمندسازی از طریق زمین و دانشدر بخش دیگری از مزرعه، عبله مصطفی سوید چیزی بیش از سبزی میکارد؛ او امید و زندگی میکارد. عبله، که از روستای ظهیره در جنوب لبنان آواره شده است، جنگ او را مجبور به ترک خانهاش کرد، اما عشقش به خاک را از دست نداد. در این پروژه فرصتی یافت تا خود را بازسازی کند و هویت خود را بازیابد.
عبله به الجزیره میگوید: «ما قبلاً میکاشتیم، اما نمیدانستیم چگونه رطوبت را حفظ کنیم یا از کاه استفاده کنیم. اینجا آموختیم که کاه خاک را میپوشاند، از رشد علفهای هرز جلوگیری میکند و آب را حفظ میکند. یاد گرفتیم چگونه هر قطره آب را حفظ کنیم و با آگاهی بکاریم.»
در منطقهای که منابعش محدود و شرایطش سخت است، کشاورزی تبدیل به نوعی مقاومت شده است؛ مقاومتی در برابر فراموشی، تبعیض و خشکسالی.
عبله با لبخندی پر از غرور میگوید: «این پروژه خیر زیادی به ما و زمینمان داده است. در این خاک نه تنها سبزی بلکه کرامت و فرصتهای تازه زندگی کاشته میشود.»
حنان محمد سوید، آوارهای دیگر از ظهیره، نسبت به زمینی که به اجبار ترک کرده عشق عمیقی دارد، اما قلبش از آن جدا نشده است. او میگوید: «دوست داریم لبنان سبز بماند. شاید اگر امروز اینجا بکاریم، بتوانیم از زمینمان محافظت کنیم.»
حنان برای اولین بار در پروژه بذور صور شرکت کرده است اما احساس میکند روحش پیش از او به این مکان آمده است.
او میگوید: «ما روشهای نوینی برای کشاورزی، به ویژه استفاده از کاه برای پوشاندن خاک و حفظ رطوبت را آموختیم. وقتی به روستایمان بازگردیم، دوباره و بهتر از گذشته کشاورزی خواهیم کرد.»
او به یاد خاطرات پیش از آوارگی میگوید: «من زمین داشتم و همه چیز میکاشتم؛ سبزیجات، جعفری، گوجه، فلفل. هیچچیزی نمیخریدم، همه نیازهایم را از زمینم تأمین میکردم.» با لبخند اضافه میکند: «امروز یاد گرفتهایم چگونه منابعمان را بهتر استفاده کنیم و این به ما میآموزد چگونه با آگاهی و مسئولیتپذیری بکاریم.»
در سایه درخت زیتون
ملک مصطفی، با تجربه طولانی کار روی زمین، زیر سایه درخت زیتون نشسته و بخشی از فصل جدید زندگیاش را بازگو میکند که در این پروژه کشف کرده است.
او میگوید: «ما همانطور که میدانستیم میکاشتیم اما از فواید کاه، خاکستر و کود ارگانیک آگاه نبودیم. یاد گرفتیم چگونه از باقیمانده غذا و سبزیجات کود طبیعی بسازیم که خاک را زنده میکند.»
ملک ادامه میدهد: «من زمین داشتم و تنباکو، سبزیجات، گندم و جو میکاشتم و چند بز داشتم. زمین برایم غریبه نبود اما اینجا یاد گرفتیم کشاورزی را از زاویهای متفاوت ببینیم؛ حالا با دستان خود میکاریم و روشهای جدید و مفیدتری میآموزیم.»
به سمت گوشههای مزرعه اشاره میکند که گیاهان سبز آرام رشد میکنند و میگوید: «یاد گرفتیم چگونه کود و محلولهای گیاهی درست کنیم و از کاه و گیاهان برای دفع آفات استفاده کنیم. چیزهای سادهای که تفاوت بزرگی ایجاد میکند.» با حس عمیقی اضافه میکند: «ما به این پروژه شدیداً نیاز داشتیم؛ این فقط کشاورزی نبود بلکه زندگی بود که دوباره جوانه زد.»
رویای سبز فراتر از مرزها
پشت این داستانهای انسانی، پروژه «بذور صور» با حمایت «جنبش کشاورزی لبنان» و نظارت سارا سلوم قرار دارد که تأکید میکند این پروژه دو هدف اصلی دارد: توانمندسازی زنان آواره از طریق آموزش کشاورزی پایدار بدون استفاده از مواد شیمیایی و فراهم کردن منبع درآمدی دائمی که استقلال و کرامت آنها را تضمین کند.
سارا سلوم در گفتوگو با الجزیره میگوید: «این پروژه کل زنجیره تولید کشاورزی را شامل میشود؛ از تولید و تکثیر بذرهای محلی گرفته تا فرآوری محصولات غذایی. از گلخانهها برای تولید نشاء استفاده میکنیم که به منطقه صور و اتحادیه شهرداریهای آن خدمت میکند، با تمرکز ویژه بر درختان میوهدار، بهخصوص گونههای بومی که در اثر تجاوز اسرائیل در خطر انقراض قرار گرفتهاند.»
او اضافه میکند: «بیشتر بهرهبرداران اصلی، زنان آواره از روستاهای مرزی هستند که عمدتاً دانش کشاورزی محلی دارند. امیدواریم این دانشها به روستاهای اصلی آنها منتقل شود، زمانی که شرایط بازگشت فراهم گردد.»
سارا سخنانش را با اشاره به هدفی فراتر از پروژه حاضر پایان میدهد: «ما تلاش میکنیم این مدل را در همه روستاها اجرا کنیم تا دانش کشاورزی از منطقهای به منطقه دیگر منتقل شده و بذرها و نهالهای بومی در همه روستاها توزیع شود تا لبنان همچنان سبز بماند، علیرغم تمام چالشها.»
رویکرد انتقادی به اسرائیلدر پسزمینه این داستانهای امیدبخش، تجاوز و محاصره اسرائیل همچنان سایه سنگینی بر زندگی مردم جنوب لبنان و مناطق مرزی انداخته است. خراب شدن زمینهای کشاورزی، قطع منابع آب و محدودیتهای شدید تردد، نه تنها اقتصاد کشاورزی این منطقه را فلج کرده بلکه باعث آوارگی گسترده و تخریب زیستبوم شده است.
پروژههایی مانند «بذور صور» که به دست زنان مقاوم لبنانی شکل گرفته، در برابر این سیاستهای ویرانگر اسرائیل ایستاده و نماد پایداری و تلاش برای حفظ هویت و خاک است.این گزارش ترکیبی است از زنجیرهای از روایات انسانی، تلاشهای کشاورزی پایدار و مقاومت در برابر ظلم و محاصره که به خوبی نشان میدهد چگونه اقتصاد مقاومتی و کشاورزی سبز میتواند در دل بحران، چراغ امیدی برای مردم لبنان روشن کند.
انتهای پیام/
نظر شما