به‌گزارش پایگاه خبری و رسانه‌ای حوزه‌های علمیه خواهران/تهران، به مناسبت ایام شهادت حضرت فاطمه زهرا(س)، نشست تخصصی علمی ـ پژوهشی با موضوع «بررسی سندی و تحلیل ساختار توحید در خطبه فدکیه» با ارائه دکتر مجید معارف، استاد تمام دانشکده الهیات دانشگاه تهران و سردبیر فصلنامه علمی‌ـ‌پژوهشی «پژوهش دینی» به همت پژوهشکده مطالعات تخصصی کوثر وابسته به مجتمع آموزش علوم اسلامی کوثر(س)، و با حضور طلاب، دانشجویان و پژوهشگران برگزار شد.

دکتر معارف در بخش نخست به تبیین «اصول روش‌مند تحقیق در متون تاریخی و حدیثی» پرداخت و با تقسیم فرآیند اعتبارسنجی متون به سه محور اصلی اعتبار منبع، اعتبار سند، و تحلیل محتوای متن تأکید کرد: برای احراز اعتبار یک گزاره تاریخی یا حدیثی، توجه هم‌زمان به هر سه رکن ضروری است و نمی‌توان هیچ‌یک را نادیده گرفت.» این استاد دانشگاه، معیارهای تشخیص «منبع معتبر» تا پایان قرن پنجم هجری را برشمرد و افزود: «در بررسی اسناد، افزون بر احراز اتصال سند، وثاقت و عدالت راویان براساس علم رجال، نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.

دکتر معارف با تطبیق اصول سه‌گانه بر «خطبه فدکیه»، به معرفی کهن‌ترین منابع نقل‌کننده این خطبه پرداخت؛ از جمله بلاغات النساء اثر احمد بن ابی‌طاهر (قرن سوم هجری) و ارجاعات ابن ابی‌الحدید در شرح نهج‌البلاغه به کتاب السقیفة و فدک جوهری.

وی با اشاره به وجود ۲۵ سند مختلف و ۹۲ راوی در نقل این خطبه، این حجم از نقل و تنوع اسناد را نشانه‌ای مهم از «قوت استناد تاریخی و اصالت» خطبه فدکیه دانست و گفت: تعدد اسناد و نقل این خطبه توسط محدثان معتبر امامیه و اهل سنت، جایگاه آن را به عنوان متنی اصیل و قابل اتکا تثبیت می‌کند.»

دکتر معارف در بخش دوم نشست به «تحلیل ساختار توحیدی خطبه» پرداخت و مباحث توحیدی خطبه را در دو بخش توحید نظری (توحید ذاتی، صفاتی و افعالی) و توحید عملی تحلیل کرد و جلوه‌های «ربوبیت در انعام» و «ربوبیت در هدایت» را دو محور اصلی توحید افعالی در بیانات حضرت زهرا (س) برشمرد.

وی بیان احکام و فلسفه عبادات همچون نماز، زکات، روزه، حج، جهاد و امر به معروف را از نمونه‌های نگاه جامع حضرت زهرا (س) به شریعت و تبیین پیوند توحید با زندگی عملی دانست.

دکتر معارف در پایان، علت اصلی انحرافات جامعه پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) را از منظر حضرت زهرا (س) «ضعف توحید عملی» معرفی کرد و افزود: جانشینی اطاعت از شیطان به جای اطاعت خداوند، و اعراض از قرآن در مسئله غصب فدک با وجود آیات صریح درباره ارث، از مهم‌ترین مصادیق انحرافی است که حضرت به آن اشاره کرده‌اند.»

گفتنی است در حاشیه این نشست پژوهش‌ها و منابع تخصصی درباره خطبه فدکیه— آثار پژوهشی در سیره حضرت زهرا (س) و کتاب‌های «زندگانی فاطمه زهرا (س)» اثر دکتر سید جعفر شهیدی و «الکوثر فی احوال فاطمه بنت النبی الأطهر»—به حاضران معرفی شد.

انتهای پیام/