حوزه‌های علمیه مادامی که روش تفقه خود را ارتقاء نداده و به سوی استنباط مکتب‌های مورد نیاز جامعه همت نگمارند، در برابر محصولات غربی منفعل بوده و نمی‌توانند این ساختارها را به سوی الگوی مطلوب، هدایت کنند؛ از حرکت‌هایی همچون «دفتر فقه معاصر» با همه ابتکار و نوآوری‌هایش، از آنجا که فاقد ارتقاء روش تفقه و حرکت به سوی استنباط نظام و مکتب‌های مختلف اسلام است، نمی‌توان جز انفعال در مقابل هجمه تمدنی را انتظار داشت.
