به گزارش پایگاه خبری و رسانه ای حوزه های علمیه خواهران، واژه «فمینیسم» شاید در دهه اخیر جزء گزاره‌های پرتکرار در رسانه‌ها باشد، به گونه‌ای که یکی از معتبرترین دیکشنری‌های آمریکایی کلمه «فمینیسم» را به دلیل افزایش چشمگیر جست‌و‌جوی آن در اینترنت به عنوان کلمه سال ۲۰۱۷ انتخاب کرده است.

دیکشنری مریام وبستر علت تکرار روزافزون این کلمه را وجود راهپیمایی‌های زنان، فیلم‌ها و برنامه‌های جدید تلویزیونی درباره موضوعات مربوط به زنان و مجموعه‌ای از اخبار درباره ادعاهای مربوط به آزار و اذیت جنسی عنوان کرده است.

به گفته این دیکشنری تعداد جست‌وجوی این کلمه نسبت به سال گذشته میلادی ۷۰ درصد افزایش یافته است. هرچند با اوج‌گیری شبکه‌های اجتماعی، میزان تداول و تکرار این واژه و پرداختن به آن و توسعه واژگانی و مفاهیم و موضوعات مربوط به آن رو به فزونی گذاشته است؛ اما با این همه شاید هنوز میزان قابل توجهی از جامعه تلقی درستی از مفهوم و مصادیق و اهداف فمینیسم نداشته باشد.

به جهت اهمیت موضوع، سامانه رصد هوشمند رهنما در این شماره با بررسی صفحات و اشخاص تأثیرگذار در حوزه فمینیسم در شبکه‌های اجتماعی، رویکرد آنها را به موضوع فمینیسم با بررسی محتواهای منتشر شده از سوی این صفحات، تحلیل کرده است.

فراوانی موضوعات فمینیسم

موضوعات فمینیسم بیشتر در مواردی همچون «مسائل جنسی»، «تساوی جنسیتی»، «ازدواج»، «آزادی های جنسی»، «مذمت مادری»، «مردسالاری»، «خشونت»، «حجاب و حیا»، «حقوق اجتماعی» و «حقوق مادرانه» است که بیشترین فراوانی در مسائل جنسی با 19 و تساوی جنسیتی با 16 درصد و کمترین فراوانی نیز در حقوق اجتماعی با 6 و حقوق مادرانه با 2 درصد است.

برترین کاربران حوزه فمینیسم بر اساس میزان تأثیر

طبق رصد سامانه رهنما در اینستاگرام و توئیتر، برترین کاربران حوزه فمنیسم بر اساس میزان تأثیر به ترتیب فرانک عمیدی، سمانه سوادی، شبکه ماهواره ای من و تو، فمینیسم روزمره(نسرین افضلی) و مسیح علینژاد هستند.

برترین افراد تأثیرگذار در پرونده فمینیسم

1. فرانک عمیدی

محل اقامت: لندن، انگلستان

نوع فعالیت: ژورنالیست؛ مجری رادیو سرویس جهانی بی بی سی؛ گزارشگر امور زنان؛ فعال حوزه زنان؛ فمینیست.

به دلیل نفوذ خود در شبکه رسانه ای و صفحه اینستاگرامی فعال با حدود 260 هزار دنبال کننده تأثیر قابل توجهی در انتشار، طرح و بازنشر محتواهای مرتبط با حوزه فمینیسم دارد.

2. سمانه سوادی

محل اقامت: انگلستان

نوع فعالیت: شاعر و نویسنده و فعال برابری جنسیتی ایرانی مقیم انگلستان که حدود 10 سال پیش از ایران مهاجرت کرده است؛ دانش آموخته حقوق کیفری بین المللی و مطالعات مهاجرت؛ کارشناس مسائل زنان در شبکه های بی‌بی‌سی فارسی و ایران اینترنشنال.

به دلیل وجهه رسانه ای و به جهت حضور به عنوان کارشناس مسائل زنان در شبکه های تلویزیونی فارسی زبان، همچنین قلم توانا به عنوان نویسنده و شاعر با نوشتن پست ها و انتشار محتواهای تخصصی در حوزه حقوق زنان و فمینیسم در صفحه اینستاگرام خود، همچنین برگزاری برنامه های لایو مشترک در موضوعات مختلف مرتبط با زنان، یکی از مؤثرترین افراد حوزه فمینیسم در فضای مجازی به شمار می رود و منشأ بازنشر بسیاری از مفاهیم و محتواهای فمینیستی است.

3. فمینیسم روزمره

سردبیر: نسرین افضلی

پژوهشگر مطالعات زنان، فمینیست و فعال حقوق زنان، دانشجوی دکترای جامعه شناسی دانشگاه کنکوردیای مونترال کانادا است.

نسرین افضلی فمینیست و فعال حوزه زنان است که به عنوان کارشناس در شبکه های فارسی زبان حضور دارد، او با راه اندازی سایتی با نام فمینیسم روزمره، به تولید و نشر محتوا در حوزه زن و فمینیسم می پردازد. او به دلیل فعالیت در صفحه اینستاگرامی با همین نام، تأثیر زیادی در محتواهای فمینیسم در فضای مجازی داشته، منشأ بازنشر بسیاری از محتواهای فمینیستی است.

مطالبات حقوقی فمینیست ها

بیشترین مطالبات حقوقی فمینیست ها، داشتن حقوق برابر در مواردی همچون «اشتغال و دستمزد»، «ازدواج بدون اذن ولی»، «پایان خودخواسته بارداری»، «خروج از کشور»، «انتخاب پوشش»، «حق رای»، «حضانت و ولایت فرزندان»، «شروط ضمن عقد» و «دیه و ارث برابر» است.

فمینیست ها و مقوله ازدواج و مطالبات آنها

فمینیست ها در مقوله ازدواج دارای نظریاتی چون «ازدواج تنها راه دختران برای ادامه مسیر زندگی نیست»، «اجرت المثل تحقیرآمیزترین قوانین مربوط به زنان در ازدواج است»، «مهریه، تحقیرآمیز، زن ستیز و ناکارآمد»، «ازدواج نکردن نوعی مبارزه مؤثر»، «بکارت قبل از ازدواج اهمیتی ندارد»، «نه به ازدواج با مرد ایرانی» و «مبارزه با کودک همسری» هستند و مطالباتی را نیز در بحث ازدواج دارند که شامل حق طلاق، حق خروج از کشور، حق تعیین محل زندگی، حق اشتغال و حق ادامه تحصیل است.

فمینیست ها و مقوله مادری

یکی دیگر از مقوله هایی که فمینیست ها در مورد آن نظراتی را مطرح می کنند مقوله مادری است و قائل هستند که «مادری اولویت نیست»، «وظیفه زن، همسری و مادری نیست»، «فرزندپروری مسئولیتی مادرانه نیست»، «مادری و حس مادری یک امر غریزی نیست»، «بچه ها نیاز به مادر و شیر مادر ندارند»، «چرا مادری که مقدس است ولیّ فرزندش نیست؟» و در آخر این که قائلند «مادر، مقدس نیست».

فمینیست ها و مصادیق خشونت علیه زنان

فمینیست ها برخی قوانین را نیز مصداق خشونت علیه زنان می دانند و قائل هستند که «نداشتن حق طلاق»، «دریافت حقوق کمتر از مرد»، «مردسالاری در همه امور»، «اختیار کردن زن دوم»، «اظهار داناتر بودن مرد نسبت به زن»، «آزاد نبودن در انتخاب شغل»، «متلک پرانی»، «آزاد نبودن در انتخاب رشته و شهر محل تحصیل»، «اجازه خروج از کشور» و «بررسی بکارت» از مصادیق خشونت علیه زنان است.

فمینیست ها و مسئله حجاب

حجاب یکی دیگر از مقولاتی است که فمینیست ها انتقاداتی را نسبت به آن مطرح می کنند و ضمن مخالفت با حجاب اجباری، قائل هستند که حجاب و عفاف مخصوص زنان نیست و تبلیغ حجاب را مساوی با کالاانگاری زن می پندارند.

 فمنیست ها حجاب را مانع پیشرفت ورزشکاران ایرانی می دانند و قائل به این هستند که حجاب در تفکر فمنیستی جایگاهی ندارد.

هنجارشکنی های فمینیسم

«هنجارزدایی و مبارزه با برخی مفاهیم مقبول شرع و عرف و جامعه»، «لزوم زدودن کلمه ناموس از فرهنگ و زبان گفتاری»، «مبارزه با بحث حیا برای زن»، «مذمت خطاب شدن زن به نام همسرش»، «پسر می تواند فمینیست باشد، صورتی بپوشد، آرایش کند»، «زن ناموس هیچ کس نیست»، «محرم و نامحرم مفاهیم بدوی و ناکارآمد برای فرهنگ جوامع امروز هستند»، «زدودن مفاهیمی چون حیا و غیرت و ناموس»، «مخالفت با آرایش و به خود رسیدن زن ها»، «مذمت نهی زنان از انتشار تصویر خود در فضای مجازی» برخی از نمونه های هنجارشکنی فمینیست ها در جامعه امروزی است.

فمینیسم در برابر مردان

فمینیست ها همچنین مواضع مختلفی را در برابر مردان اتخاذ می‌کنند و در این راستا کمپین های نه به ازدواج و نه به ازدواج با مرد ایرانی را راه اندازی کرده اند و چند همسری را نیز تقبیح می کنند.

«مذمت شیوع امر و نهی کردن زنان در عرف»، «انتقاد به سیستم آموزشی مردسالار مدارس» «کالاانگاری زنان، بزرگ ترین آسیب مردسالاری»  و «جوانی جمعیت؛ طرحی خشونت بار و زن ستیز» نیز از دیگر مواضع فمینیست ها در برابر مردان است.

شایان ذکر است که سامانه رصد هوشمند شبکه های اجتماعی(رهنما) بولتن های مختلفی را در حوزه زنان تدوین و منتشر کرده است که علاقه مندان با مراجعه به نشانی https://rahnama.whc.ir/ می توانند با برخی از فعالیت‌های زنان در شبکه های اجتماعی به ویژه اینستاگرام و توئیتر آشنا شوند.