به گزارش پایگاه خبری و رسانه‌ای حوزه‌های علمیه خواهران، نشست علمی پژوهشی با عنوان «رهیافت‌های بومی‌سازی علوم انسانی غربی یا علوم اسلامی» با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین حمید حمیدیان استادیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی و خانم گلستانی دبیر علمی جلسه و طلاب سطح چهار در مدرسه علمیه تخصصی فاطمه معصومه(س) بندرعباس برگزار شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین حمیدیان بیان کرد: در خصوص بومی‌سازی علوم انسانی غربی در سال‌های اخیر بسیار پرداخته شده و کتاب‌ها، مقالات، پایان نامه‌ها و تالیفاتی در این زمینه به رشته تحریر درآمده که یکی از کتاب‌ها، کتاب رهیافت بومی‌سازی علوم سیاسی از آقای ابراهیم برزگر، از انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی است.

استاد حوزه خاطرنشان کرد: برداشت‌های متفاوتی پیرامون بومی‌سازی علوم انسانی یا علوم اجتماعی وجود دارد و این تفاوت به جهت چشم‌اندازهای متفاوت است. صاحب نظران در اجتماع‌های گوناگون با توجه به تخصص خود در مباحث جامعه شناسی یا روانشناسی دیدگاه‌های خاص خود را دارند. برخی نظرات خیلی سطحی و برخی عمیق، کنجکاوانه و دقیق ارائه نموده‌اند.

وی بیان کرد: یک سری علوم وجود دارد که منشأ و خواستگاه اولیه آن‌ها از غرب است؛ مانند مباحث روان‌شناسی، جامعه‌شناسی که در این زمینه دانشمندان غربی و مستشرقین مطالبی را ارائه نموده اند، به عنوان مثال هنگامی که شخصی دچار مشکل روحی می‌شود و به روانشناس غربی مراجعه می‌کند، یکسری عملکردهایی بر اساس جامعه غربی به او پیشنهاد می‌شود از جمله ارتباط با جنس مخالف و غیره، اما هنگامی که همین شخص به روانشناس اسلامی مراجعه می‌کند، با توجه به سخنان ائمه‌اطهار(ع) و آنچه در قرآن کریم آمده توصیه‌هایی به شخص می‌شود و روانشناس مشکل را از نظر اسلامی بررسی می‌کند و لذا نتایج آن، در هر دو مورد متفاوت است.

استادیار دانشکده الهیات با استناد به روایت امام‌صادق(ع)، «القرآن یَجْرِی کمَا تَجْرِی الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ» بیان کرد: قرآن همچون خورشید و ماه در زندگی مردم جریان دارد و روز به روز هم این جریان بیشتر شده و بشر توانسته استفاده‌های بسیاری را از خورشید و ماه ببرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین حمیدیان افزود: به عنوان مثال در بحث جامعه شناسی، دیدگاه دانشمندان غربی پیرامون مسئله اغتشاشات در ایران، این است که اغتشاشات یعنی سقوط حکومت و نتیجه آن از بین رفتن حکومت اسلامی است، اما در کنار آن ۹دی اتفاق می‌افتد و مردم خودجوش به صحنه آمده و از حکومت دفاع می‌کنند. لذا آن چیزی که پیش بینی می‌کردند، اتفاق نمی‌افتد.

وی تصریح کرد: کیفیت و کمیت عدم تحقق نگاه جامعه شناسی در کشورهای غربی که عملکرد با نتیجه متفاوت می‌شود، توسط جامعه‌شناسان ایرانی که فعالیت‌های اسلامی داشته‌اند، قابلیت پاسخگویی دارد.

استادیار دانشکده الهیات خاطرنشان کرد: ما با توجه به جامعه اسلامی، شیعه و مسلمان بودن، مسائل اجتماعی خود را با همیاری همدیگر بیان می کنیم ولی جامعه غربی با توجه به فضا و جو موجود خود، نسخه می پیچند، لذا نتایج حاصله از جامعه اسلامی و جامعه غربی کاملا متفاوت است؛ نتیجه جامعه اسلامی رسیدن به کمال است با این اعتقاد که با وجود امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، نامه اعمال ما دو روز در هفته به دست ایشان می رسد. در نتیجه انسان باید مراقب هوای نفس خود باشد که این از موارد مفهومی و مصداقی برای بومی سازی علوم انسانی غربی است که بیان شد.

وی اظهار داشت: کتاب رهیافت های بومی سازی علوم سیاسی نوشته ابراهیم برزگر به بومی سازی علوم سیاسی می پردازد که می توان این بحث را گسترش داد و به مباحث علوم اقتصادی مورد تایید اسلام نیز تسری داد. لذا با توجه به اینکه فضای جامعه ما، اسلامی است، باید به دنبال راهکار و پیگیری مشکلات براساس معارف اهل بیت (علیهم السلام) باشیم.

استاد حوزه با اشاره به کتاب رهیافت های بومی سازی علوم سیاسی بیان داشت: این کتاب در هشت فصل به مباحث؛ محلی و جهانی بودن در علم بومی، پروژه بومی سازی علوم انسانی، برداشت ها و سازوکارهای اجرایی، رهیافت بومی سازی علوم انسانی، شرح و بسط رهیافت بومی سازی در کتب درسی، گزاره های دین و بومی سازی، کاربرد و رهیافت بومی سازی، الگوی تحلیل در رهیافت بومی سازی و نتیجه گیری پرداخته است.

حجت الاسلام و المسلمین حمیدیان با اشاره به چهارچوب رهیافت بومی سازی علوم خاطرنشان کرد: گام اول در بحث رهیافت های بومی سازی هستی شناسی است به این معنا که مخاطب باید معرفت خود را ارتقا دهد و در گام دوم مسئله معرفت شناسی، حائز اهمیت است به جهت قدم برداشتن در این مسیر، انسان باید ابتدا خود را و سپس هستی را بشناسد تا بتواند به موضوعی به نام توحید برسد.

استادیار دانشکده الهیات افزود: هیچ چیز جز خدای تبارک و تعالی در دنیا تاثیر گذار نیست لذا انسان با شناخت خود و هستی، خدا را مالک و تاثیر گذار می داند. به عنوان نمونه ماجرای طبس با شکست آمریکایی ها و پیروزی ملت ایران اتفاق افتاد و این به موجب اتکاء رهبر انقلاب و مردم به خداوند بود.

استاد حوزه به راه حل‌های ارائه شده در خصوص رهیافت بومی‌سازی در کتب درسی پرداخت و بیان کرد: کتب درسی، حلقه‌ای از سلسله ساختار تولید علم آموزش است، که به گره‌های ذهنی و سوالات دانش‌آموزان در حال تدریس پاسخ می‌دهد. راه‌حل دیگر تحقق بومی سازی در علوم انسانی، مستلزم انجام دادن پژوهش‌های بنیادین در فلسفه علم ایرانی و به طور خاص در علوم سیاسی است و پژوهش‌های استقرایی و پیمایشی متعدد در جهت تولید داده است.

وی اضافه کرد: از موارد دیگر در خصوص کتب درسی، بومی‌سازی تحت تاثیر سندهای فرابخشی است. سند چشم انداز بیست ساله یک نوع کار بومی سازی است و بومی سازی علوم انسانی و سیاسی در گرو اصلاح یک سری از سرفصل های درسی و برنامه ریزی رشته‌های درسی است. یک سری از علوم هستند که علما باید طبق جو و مشکلات جامعه و زمان و هنجار شکنی‌هایی که در جامعه صورت می‌گیرد سرفصل‌هایی را برنامه‌ریزی کنند که پاسخ‌گوی این موارد باشد.

استاد حوزه گفت: از عمده‌ترین مشکلاتی که امروزه ما با آن مواجه هستیم این است که جوانان بسیار درگیر فضای مجازی هستند لذا باید راهکاری اندیشیده شود که موافق با جامعه اسلامی و در جهت استفاده بهینه و مناسب از فضای مجازی باشد. از طرفی فضای مجازی را نمی‌شود تعطیل و فیلتر کرد ولی می‌شود تبدیل به فرصت کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین حمیدیان بیان کرد: بومی‌سازی در علوم انسانی به طور عام و علوم سیاسی به طور خاص فرآِیندی دراز مدت و پیچیده و در عین حال حیاتی است، لذا حیات جامعه ما به بومی‌سازی است.

استاد حوزه خاطرنشان کرد: فضای جامعه ما از دوران دفاع مقدس و جنگ تحمیلی و سالهای اول انقلاب فاصله گرفته و به عبارتی خودکشی فرهنگی در حال رخ دادن است و اگر در جهت اصلاح آن تلاش و کوشش نشود به شدت مورد هجمه فضای مجازی قرار می‌گیریم و همان نسخه‌هایی را که غربی‌ها برای خودشان می‌پیچند برای ما هم می‌پیچند.

استادیار دانشکده الهیات اذعان داشت: نسخه کشورهای غربی برای دختران و پسران ما موجب فساد و گناه خواهد شد و جامعه دچار تشتت فرهنگی می‌شود، لذا امید است که با یادگیری تعالیم وحیانی آن را به نحو احسن در جامعه پیاده کنیم.

انتهای‌پیام/