به گزارش پایگاه خبری و رسانه‌ای حوزه‌ علمیه خواهران/ هرمزگان، خانم وحیده عامری معاون پژوهش مدرسه علمیه الزهراء سلام الله علیها جزیره کیش در کرسی آزاداندیشی که در این مدرسه برگزار شد، گفت: انتخاب محتوای رسانه‌ای به‌ویژه برای کودکان اهمیت ویژه‌ای دارد و صرف جذابیت یک اثر نباید معیار پذیرش آن باشد، انیمیشن روح به دلیل پر بودن از شبهات اعتقادی موضوع این کرسی آزاداندیشی شده و هدف این جلسه بررسی این شبهات و ارزیابی مناسب بودن یا نبودن این انیمیشن برای القای مفاهیم اعتقادی است.

خانم ساجده جعفری به عنوان طلبه موافق در کرسی آزاداندیشی بحث را با معرفی اجمالی انیمیشن آغاز کرد و گفت: انیمیشن روح داستان یک معلم موسیقی سیاه‌پوست است که آرزو دارد در یک گروه جاز بنوازد، اما درست در روزی که قرار است به آرزویش برسد، روحش از بدنش جدا شده و ماجراهای فیلم حول تلاش روح برای بازگشت به دنیا و رسیدن به هدفش شکل می‌گیرد.

وی افزود: این انیمیشن نگاهی عمیق به سؤالات بنیادی زندگی نظیر چرایی زیست، هدف از خلقت و مفاهیمی مانند مرگ و روح دارد و جسارت کارگردان در پرداختن به موضوع چالش‌برانگیزی مانند روح برای مخاطب کودک را باید ستود. این انیمیشن به خوبی به مسائلی پیرامون روح پرداخته است؛ برای مثال، نحوه به تصویر کشیدن حرکت ارواح به سمت عالم دیگر و حرکتشان به سوی نور، فارغ از هرگونه ترس و اضطراب، می‌تواند برخلاف تصورات رایج درباره مرگ، آرامش‌بخش باشد. مانند دیالوگ پیرزنی در انیمیشن که بیان می کند سال‌ها منتظر چنین لحظه‌ای بوده است.

خانم جعفری در ادامه گفت: عدم وجود صحنه‌های بدآموز یا الفاظ رکیک در این انیمیشن، آن را برای مخاطب کودک مناسب می‌سازد. همچنین، زیبایی بصری و موسیقی جذاب انیمیشن، به همراه نمایش جزئیات شهر نیویورک، از دیگر جنبه‌های هنری این اثر است که مورد تحسین قرار می گیرد.

خانم زهره صداقت‌خواه طلبه مخالف ضمن تأیید زیبایی بصری انیمیش گفت: روح توانایی لازم برای پاسخگویی به برخی پرسش‌های عمیق فلسفی از منظر اسلامی را ندارد.

 وی دو مورد اصلی تناقض را مطرح کرد و گفت: در انیمیشن، روح شخصیت اصلی پس از جدایی از بدن، وارد عالم ذر می‌شود؛ در حالی که طبق مبانی اسلامی، پس از مرگ، روح وارد عالم برزخ می‌شود و  شهید مطهری(رحمة الله علیه)، عالم ذر را مرحله‌ای پیش از ورود به دنیای مادی می دانست، نه پس از آن.

خانم صداقت خواه بیان کرد: عدم نمایش پیمان ربوبیت جمعی ارواح با خداوند در عالم ذر (که در روایات اسلامی مطرح است) و پرداختن به اهداف شخصی ارواح در انیمیشن نیز مورد نقد است. 

وی  جدی‌ترین نقد انیمیشن را تناسخ دانست و گفت: تناسخ در انیمیشن مطرح می‌شود؛ این در حالی است که اسلام به شدت با مفهوم تناسخ (انتقال روح پس از مرگ به بدنی دیگر) مخالف است و احادیث بسیاری در رد آن وجود دارد.

طلبه موافق در پاسخ به بحث عالم ذر گفت: اختلاف نظر و تعابیر گوناگون میان فلاسفه و متکلمان اسلامی هم وجود دارد و همچنین انیمیشن تنها بر پایه تخیل کارگردان بنا شده و قصد اثبات وجود عوالم پیش از خلقت یا شکل‌گیری شخصیت را ندارد. حتی این صحنه‌ها می‌توانند محرکی برای تفکر و جستجوی حقایق باشند که می‌تواند سوالاتی در ذهن مخاطب، حتی درباره اختیار و اراده انسان، ایجاد کند.

وی خاطر نشان کرد: در مورد عالم برزخ، نقد مخالف کاملاً وارد است و انیمیشن نخواسته عالم برزخ را مطابق با مضامین اسلامی نشان دهد. با این حال، این موضوع مربوط می شود به آزادی عمل کارگردان در پرداختن به یک جهان‌بینی متفاوت که وظیفه مخاطب، خصوصاً والدین، در این میان سنگین‌تر می‌شود و اهمیت سواد رسانه‌ای و آموزش آن به کودکان برای تمییز محتوای مناسب از نامناسب را بیشتر می کند.

طلبه موافق پیرامون تناسخ گفت: این نقد یکی از نقدهای جدی و دقیقاً مخالف آموزه‌های دینی ماست. اما مجدداً این نکته را فرصتی برای افزایش وظایف ما و علم و آگاهی ما می دانم. بسیاری از ما ممکن است هر فیلمی را بدون تحقیق بپذیریم، این انیمیشن تلنگری است تا مخاطبان با دید انتقادی‌تری به محتوا بنگرند و با ایجاد سوال در ذهن کودکان، آن‌ها را به سمت جستجو و یادگیری سوق دهند.

داور کرسی حجت الاسلام سید محسن طباطبایی استاد حوزه و دانشگاه در جمع‌بندی خود، ضمن تشکر از گروه‌های موافق و مخالف، به ابعاد مثبت و منفی انیمیشن روح اشاره کرد و گفت: پرداختن به موضوعات مهم اعتقادی کاری حساس است و توانایی هنر در ایجاد نگرش مثبت و روشن نسبت به مرگ و جهان آخرت ستودنیست، انیمیشن روح به دلیل به تصویر کشیدن حفظ و ارائه اعمال انسان به عنوان یک نقطه قوت است که می‌تواند تلنگری برای خود مراقبتی و تقوا باشد.

وی افزود: وجود اقوال و نظرات مختلف درباره عالم ذر مورد تایید است شهید مطهری(رحمةالله علیه)عالم ذر به معنای تجربه زندگی پیش از ورود به دنیا از مبانی فلسفی و دینی را رد می‌کند. با این حال، وجود ده‌ها و صدها حدیث در ارتباط با عالم ذر اشاره شده که نمی‌توان آنها را نادیده گرفت.

استاد حوزه در مورد احادیث عالم ذر به دو نکته اصلی اشاره کرد و گفت: عالم ذر به معنای مرتبه‌ای از وجود است که فطرت خداشناس و خداجوی انسان در آن شکل گرفته است. همچنین، روایاتی که به انتخاب‌های گذشته انسان در عالم ذر اشاره دارند، به مقام علم پروردگار بازمی‌گردد؛ یعنی خداوند قبل از آفرینش هر انسانی، از انتخاب‌ها و سرنوشت او آگاه است، نه اینکه انسان خود قبلاً یک بار زندگی کرده و انتخاب کرده باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه در پایان خاطرنشان کرد: این دیدگاه که انیمیشن روح قصد تبیین عالم ذر به شیوه اسلامی را داشته باشد بعید است و احتمال درد که این اثر بیشتر ناشی از تصورات دینی یا ذهنی سازنده باشد. لازم است از محصولات فرهنگی و هنری استفاده شود به فرمایش شهید حاج قاسم سلیمانی، تهدیدها را به فرصتی برای تقویت اعتقادی فرزندانمان تبدیل کنیم. این امر نیازمند افزایش مطالعه، تسلط والدین بر مباحث دینی و آگاهی از فضای هنر و رسانه برای انجام نقش تبیینی در قبال نسل جوان است.

انتهای پیام/