مدیر مدرسه علمیه ریحانهالرسول (سلاماللهعلیها) قشم از برگزاری کرسی آزاداندیشی با موضوع «جایگاه موسیقی در عصر نوین، چالشها و شبهات پیرامون آن» در این مدرسه خبر داد.
به گزارش پایگاه خبری و رسانهای حوزههای علمیه خواهران/ هرمزگان، خانم غلامی، مدیر مدرسه علمیه ریحانهالرسول (سلاماللهعلیها) قشم از برگزاری کرسی آزاداندیشی با موضوع «جایگاه موسیقی در عصر نوین، چالشها و شبهات پیرامون آن» در این مدرسه خبر داد و گفت: در این کرسی، دو نفر از طلاب بهعنوان نمایندگان دیدگاههای مخالف و موافق به ارائه نظرات خود پرداختند و در پایان، خانم آسیه گلستانی بهعنوان استاد داور، ضمن جمعبندی مباحث، راهکارها و دیدگاههای خود را ارائه کردند.
نماینده طلاب مخالف با طرح پرسشی چالشی بیان کرد: موسیقی پاپ و انواع جدید آن در گذشته وجود نداشتهاند؛ پس چطور اسلام درباره آنها احکام صادر کرده است؟» نماینده دیگر طلاب مخالف نیز اذعان داشت: «چرا حکم صریحی درباره موسیقی در قرآن یا روایات وجود ندارد؟» در پاسخ به این پرسشها، آیاتی نظیر «لهو الحدیث» و «قول زور» مطرح شد که طبق تفاسیر معتبر، مصداق آنها غنا و موسیقی لهوی دانسته شده است.
در ادامه، خانم افسانه رزمی بهعنوان نماینده طلاب موافق با رد ادعای نوظهور بودن موسیقی، قدمت آن را به پنج تا هفت هزار سال پیش نسبت داد و توضیح داد: احکام اسلامی بر اساس ویژگیها و آثار یک پدیده صادر میشود، نه صرفاً بر اساس نام یا شکل ظاهری آن.
وی سه شرطی را که مقام معظم رهبری (حفظهالله) برای حرمت موسیقی مطرح کردهاند، چنین برشمرد: انسان را از خود بیخود کند؛ دارای مضامین لهوی یا فاسد باشد؛ مخصوص مجالس لهو و لعب باشد. به گفته وی، هر نوع موسیقی که دارای این ویژگیها باشد، حرام است، چه جدید باشد و چه قدیم.
برخی شرکتکنندگان نیز با تأکید بر فطری بودن میل به زیبایی و صداهای خوش، موسیقی را همراستا با طبیعت انسان دانسته و حرمت مطلق آن را زیر سؤال بردند. در مقابل، یکی از موافقان توضیح داد که باید میان فطرت و غریزه تفاوت قائل شد و میل به موسیقی را بیشتر غریزی دانست. وی همچنین تأکید کرد که معیار حلال یا حرام بودن یک چیز، صرفاً خوشایند بودن آن نیست.
وی با اشاره به آیات و روایات به نقد دیدگاه نسبیانگاری در مسئله موسیقی پرداخت و افزود: گرچه آیهای صریح درباره حرمت موسیقی نیامده، اما آیاتی مانند «قول الزور» (حج: ۳۰) و «لهو الحدیث» (لقمان: ۶) با تفسیر معصومین، مصداق غنا و موسیقی لهوی دانسته شدهاند.
طلبه موافق تأکید کرد: حکم حرمت موسیقی بر اساس روایات، سیره اهلبیت (علیهمالسلام) و معیارهای مشخص فقهی است، نه تأثیرات نسبی آن بر افراد. همانطور که عادی شدن نگاه به نامحرم، گناه آن را از بین نمیبرد، عادی شدن موسیقی نیز دلیل بر حلیت آن نیست.
طلبه مدرسه علمیه ریحانهالرسول (سلاماللهعلیها) اذعان داشت: منظور از حرمت، مطلق موسیقی نیست، بلکه تنها موسیقیهایی که دارای ویژگیهای مشخصشده در فتاوای رهبری باشند، غنا محسوب شده و حراماند. بنابراین، همه انواع موسیقی مردود نیستند.
وی با اشاره به تفاوت دیدگاه مراجع افزود: گرچه مراجعی مانند آیتالله بهجت (ره) و آیتالله صافی گلپایگانی موسیقی را بهطور مطلق حرام دانستهاند، اما مبنای پاسخگویی در این نشست، استفتائات و دیدگاههای مقام معظم رهبری است، همچنین در پاسخ به پرسش مربوط به مراسم عروسی مطرح شد که میتوان از موسیقیهایی بهره برد که ویژگیهای غنا را نداشته باشند یا جایگزینهایی همچون مولودیخوانی و برنامههای هنری حلال را بهکار گرفت.
در ادامه، خانم آسیه گلستانی، داور کرسی آزاداندیشی، با اشاره به مبانی فقهی و تربیتی موسیقی در اندیشه اسلامی، به تبیین دیدگاه مراجع عظام و بهویژه مقام معظم رهبری پرداخت. وی در جمعبندی خود، با استناد به کتاب «المکاسب» شیخ انصاری، تأکید کرد: غِنا بهعنوان یکی از اقسام موسیقی حرام، آن نوع صدای مطربی است که حالت سبکسری و خروج از تعادل عقلانی ایجاد میکند؛ نه هر صدای خوش یا آهنگ دلنشین.
وی افزود: بر اساس نظر فقهای شیعه، از جمله مقام معظم رهبری(مدظله العالی)، ملاک حرمت موسیقی، لهوی بودن و اثرات مخرب آن بر روح و عقل انسان است، نه صرف شاد یا غمگین بودن آن. موسیقیای که انسان را از یاد خدا، وظایف دینی و حالت تعادل عقلانی دور سازد، حرام است؛ اما اگر موسیقی فاقد این ویژگیها باشد و زمینهساز ارتقا روحی و اخلاقی گردد، اشکالی ندارد.
خانم گلستانی خاطرنشان کرد: مقام معظم رهبری(مدظله العالی) بر نگاه واقعبینانه و تربیتی به موسیقی تأکید دارند. ایشان ضمن هشدار نسبت به خطرات موسیقیهای مفسدهبرانگیز، راهحل را در حذف کامل موسیقی نمیدانند، بلکه هدایت ذائقه هنری جامعه به سوی آثار فاخر، بومی، ارزشی و نشاطآور مانند سرودها، مولودیها و نواهای اصیل را توصیه میفرمایند.
وی همچنین با اشاره به نقش مهم رسانهها، نظام آموزش و نهادهای فرهنگی در شکلدادن به سلیقه موسیقیایی نسل جوان افزود: برای مقابله با آثار مخرب برخی از انواع موسیقی، باید از رویکرد احساسی و سطحی پرهیز کرد و با نگاهی عالمانه، کارشناسانه و متعهدانه وارد عرصه هدایت فرهنگی شد.
خانم گلستانی در پایان تأکید کرد: بیانات مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در حوزه موسیقی ناظر بر هدایت هنری جامعه است، نه حذف یا تقابل با هنر. و همانگونه که ایشان تصریح فرمودهاند: «هنرِ اصیل، ابزاری قدرتمند در خدمت معنویت، بیداری و تعالی انسان است» و باید آن را در مسیر صحیح و الهی بهکار گرفت.
نظر شما