فارغالتحصیل رشته فقه و اصول سطح سه حوزه علمیه خواهران و دانشجوی دکتری «مطالعات زن و خانواده» در گفتوگویی به موضوع «نقش والدین در تربیت فرزندان مسئولیتپذیر در اجتماع، بر اساس پژوهشی میدانی» پرداخت که میتوانید در ادامه از آن بهرهمند شوید.
به گزارش پایگاه خبری و رسانهای حوزههای علمیه خواهران، خانم زینب رحیمی تالارپشتی، فارغالتحصیل رشته فقه و اصول سطح سه حوزه علمیه خواهران و دانشجوی دکتری «مطالعات زن و خانواده» با اشاره به موضوع «نقش والدین در تربیت فرزندان مسئولیتپذیر در اجتماع، بر اساس پژوهشی میدانی» در گفتوگویی اظهار کرد: در ابتدا باید به مهمترین چالشهای والدین در تربیت فرزندان مسئولیتپذیر در اجتماع پرداخت که پیرو مطالعات انجام شده، چهار چالش کلیدی به دست آمده است؛
۱. الگوسازی ناقص
وقتی والدین در عمل، تعهدات خانوادگی یا اجتماعی را نادیده میگیرند، انتظار مسئولیتپذیری از فرزندان بیفایده است. در پژوهشها دیده شد: خانوادههایی که پدر در کارهای خانه مشارکت فعال داشت، پسرانشان بیشتر تمایل به پذیرش مسئولیت نشان میدادند.
۲. واگذاری نامتناسب مسئولیت
سپردن کارهای سنگین به کودکان کمسن یا محرومیت نوجوانان از تجربههای ضروری، آفتی رایج است. مثلاً در یک خانواده ۶ نفره مشاهده کردیم محولکردنِ مدیریت بودجه ماهانه به نوجوان ۱۲ ساله، هم اضطراب ایجاد کرد هم عدماعتماد به نفس.
۳. ترس از شکستِ فرزند
بسیاری والدین با تصور «نگذاریم کودک زجر بکشد»، پیامدهای طبیعی سهلانگاری را حذف میکنند. نمونه بارز؛ مادری که هرشب تکالیف فرزندش را بررسی میکرد تا مبادا معلم تذکر دهد! این رفتار، مسئولیتپذیری را نابود میکند.
۴. تضاد ارزشهای سنتی و مدرن
تعارض میان «استقلال مالی» و «وابستگی عاطفی» چالشی پیچیده است. نوجوانی که از سوی خانواده به کارآفرینی تشویق میشود اما جامعه او را «کودککار» میخواند، دچار تناقض هویتی میشود.
راهکارهای عملی برای عبور از این چالشها چیست؟
سه راهبرد طلایی در دست است؛
۱. مسئولیتپذیری «سنجیده و منعطف»
ایجاد جدول وظایف متناسب با سن؛ کودک ۵ ساله اسباببازیهایش را جمع کند، نوجوان ۱۵ ساله بودجه خرید هفتگی را مدیریت کند و ترکیب مسئولیتهای زنانه و مردانه مانند آموزش آشپزی به پسران و مدیریت مالی به دختران.
۲. تبدیل خانواده به «آزمایشگاه امن»
اجازه تجربه پیامدهای طبیعی؛ اگر نوجوان تکلیفش را انجام نداد، بدون تنبیه، نتیجه کمنمرگی را بپذیرد و طراحی پروژههای خانوادگی: مثلاً برنامهریزی یک سفر یک روزه با مشارکت همه اعضاء.
۳. آیندهسازی بدون اضطراب
تربیت چندبُعدی؛ تلفیق تحصیل با مهارتهای عملی (نجاری، برنامهنویسی، کشاورزی) و گفتوگوهای دورهمی ماهانه که شامل بررسی چالشهای اجتماعی مرتبط با خانواده (مثل قواعد دسترسی به فضای مجازی) و کشف راهحلهای خانوادگی میشود.
نقش خانواده در پیشگیری از آسیبهای اجتماعی چیست؟
پژوهش انجام شده نشان میدهد خانوادههای موفق سه ویژگی مشترک دارند؛
پناهگاه امن
در خانوادههایی که وعدههای غذایی دستهجمعی حداقل ۵ بار در هفته برگزار میشد، میزان گرایش به رفتارهای پرخطر ۴۰٪ کمتر بود.
مشاوره غیرمستقیم
والدینی که بهجای دستور، پرسشهایی مثل «به نظرت این مشکل را چطور حل کنیم؟» مطرح میکنند، اعتمادبهنفس فرزندان را تقویت میکنند.
الگوسازی عینی
وقتی فرزند ببیند پدر به تعهدات شغلی پایبند است یا مادر در کار خیریه مشارکت میکند، «مسئولیتپذیری اجتماعی» در او نهادینه میشود.
سخن پایانی
تربیت فرزند مسئولیتپذیر، محصول «عملِ والدین» است نه شعار آنان؛ کلید طلایی، تبدیل خانه به کارگاهی است که فرزندان در آن بدون تحقیر اشتباه میکنند، بدون ترس مسئولیت میپذیرند و اجتماع را «خانه دوم» خود میبینند.
انتهای پیام/
نظر شما