به گزارش پایگاه خبری و رسانه‌ای حوزه‌های علمیه خواهران، در جریان جنگ ۱۲روزه‌ای که پایتخت مورد هدف گرفت، شهرداری تهران با نقش‌آفرینی به ویژه معاونت امور بانوان و خانواده، نه‌تنها در امدادرسانی و بازسازی خانه‌های آسیب‌دیده پیشگام شد، بلکه با تکیه بر ظرفیت زنان محله، نقش مهمی در آرامش روانی و همبستگی اجتماعی ایفا کرد.

مریم اردبیلی، مشاور شهردار تهران و رئیس مرکز زنان و خانواده، از جزئیات اقدامات و تجربه‌های ارزشمند زنان در این روزهای دشوار بیان کرد: در بحران‌ها، به‌ویژه جنگ اخیر، توجه به زنان بسیار حیاتی است. وقتی جنگ از حالت مرزی خارج می‌شود و به داخل شهر می‌آید، الگوی مواجهه تغییر می‌کند. این بار پایتخت مستقیماً هدف قرار گرفت و شهرداری تهران، به‌واسطه گستره مأموریت‌ها و اختیاراتش، تمام‌قد وارد خط مقدم شد.

وی در ادامه با بیان اینکه ماهیت بحران جنگ در شهر، متفاوت از جنگ در مرزها است، توضیح داد: در جنگ شهری، خطرات به طور مستقیم زندگی روزمره مردم را تهدید می‌کند و در این میان، زنان به عنوان ستون خانواده و هسته اصلی اجتماع، نقش حیاتی در حفظ انسجام و تاب‌آوری جامعه ایفا می‌کنند. شهرداری تهران نیز با درک این واقعیت، تمام توان خود را برای حمایت از شهروندان، به ویژه زنان و کودکان، به کار گرفت.

مدیریت سخت بحران؛ از آواربرداری تا بازسازی ۸۶۰۰ خانه

وی با تشریح اقدامات شهرداری افزود: از همان لحظه آغاز جنگ، شهرداری وارد مرحله‌ای شد که ما آن را مدیریت سخت» می‌نامیم؛ از آواربرداری و یافتن پیکر جان‌باختگان تا رسیدگی به خانه‌های تخریب‌شده. حدود ۸۶۰۰ خانه در تهران آسیب دید؛ بخشی تعمیر شد، بخشی مقاوم‌سازی و بخش دیگر به‌طور کامل بازسازی شد.

اردبیلی جزئیات بیشتری از این عملیات سنگین را اینگونه شرح داد: تیم‌های امداد و نجات شهرداری، بلافاصله پس از وقوع حملات، در مناطق آسیب‌دیده حاضر شدند. عملیات آواربرداری با سرعت بالا انجام شد تا جان‌باختگان احتمالی پیدا شوند و همچنین مسیر برای امدادرسانی به مصدومان هموار گردد. اولویت بعدی، رسیدگی به منازلی بود که به دلیل شدت آسیب، غیرقابل سکونت شده بودند. مهندسان و کارشناسان شهرداری، ارزیابی دقیقی از میزان خسارت وارده به هر واحد مسکونی انجام دادند و بر اساس آن، برنامه‌ریزی برای تعمیر، مقاوم‌سازی و در نهایت بازسازی کامل این خانه‌ها آغاز شد. این عملیات گسترده، نیازمند هماهنگی بین بخشی بالایی بود که با تلاش شبانه‌روزی، بخش قابل توجهی از خانه‌های آسیب‌دیده در کمترین زمان ممکن، قابل سکونت مجدد شدند.

کنش داوطلبانه زنان محلات؛ پیشگامان همدلی و خدمت

اردبیلی با اشاره به نقش زنان گفت: نکته مهم این بود که بسیاری از زنان محله با انگیزه و داوطلبانه وارد میدان شدند. از پخت غذا گرفته تا سرکشی به سالمندان تنها و مادران باردار، خودشان خلأها را شناسایی و برای رفع آن اقدام می‌کردند. حتی در برخی محلات، برای کودکان برنامه‌های جمعی و قصه‌گویی برگزار می‌کردند تا ترس‌شان کمتر شود.

رئیس مرکز زنان و خانواده شهرداری تهران، با تاکید بر نقش بی‌بدیل زنان در خط مقدم این بحران، به روحیه ایثارگری و مسئولیت‌پذیری آنان اشاره کرد و گفت: یکی از چشمگیرترین جلوه‌های این بحران، ظهور خودجوش و گسترده زنان در عرصه‌های مختلف خدمت‌رسانی بود. آن‌ها نه تنها به وظایف خانوادگی خود عمل می‌کردند، بلکه با حضور فعال در محلات، خلاقیت و توانمندی خود را در مدیریت بحران به نمایش گذاشتند. از پخت و توزیع غذا برای خانواده‌های نیازمند و امدادگران، تا سرکشی به وضعیت سالمندان و مادران باردار که نیاز به مراقبت ویژه‌ای داشتند، همه و همه نشان از تعهد و ایثار این عزیزان داشت. برگزاری برنامه‌های فرهنگی و تفریحی برای کودکان، مانند قصه‌گویی و بازی‌های گروهی، نقش مهمی در کاهش اضطراب و ترس ناشی از جنگ ایفا کرد.

نمونه‌ای از همبستگی؛ منطقه ۶ و موج همدلی

وی به تجربه منطقه ۶ اشاره کرد: در خیابان حجت‌دوست، زنان با هم هماهنگ شدند و با یک شعاع چند کوچه‌ای، خانه به خانه رفتند تا آرامش بدهند، مشکلات را رفع کنند و ارتباط انسانی حفظ شود. این همدلی، اثر بسیار مثبتی بر ساکنان داشت.اردبیلی برای روشن‌تر شدن این موضوع، مثالی عینی را بیان کرد: در یکی از محلات منطقه ۶، گروهی از زنان فعال محله، طرحی نوآورانه را اجرا کردند. آن‌ها با تقسیم‌بندی کوچه‌ها و خیابان‌های اطراف، به صورت خانه به خانه مراجعه کرده و ضمن بررسی وضعیت ساکنان، به نیازهای اولیه آنان رسیدگی می‌کردند. این ارتباط نزدیک و صمیمانه، نه تنها بار روانی ناشی از جنگ را کاهش می‌داد، بلکه باعث دلگرمی و امیدواری شهروندان می‌شد. این حرکت خودجوش، نشان داد که زنان تا چه حد می‌توانند در ایجاد و حفظ همبستگی اجتماعی در شرایط سخت، نقش کلیدی ایفا کنند.

نقش مادران در آرامش کودکان؛ کانون حفظ ثبات روانی

اردبیلی خاطرنشان کرد: وقتی مادر خانواده آرامش خود را حفظ می‌کرد، بچه‌ها نیز آرام‌تر بودند. این از مهم‌ترین یافته‌های ما در این جنگ بود.

در تبیین این نکته مهم، اردبیلی توضیح داد: یکی از یافته‌های کلیدی ما در طول این جنگ، نقش محوری مادران در حفظ آرامش روانی کودکان بود. در شرایط بحرانی، کودکان به شدت تحت تأثیر اضطراب و ترس اطرافیان، به خصوص مادران قرار می‌گیرند. بنابراین، توانمندسازی مادران برای حفظ آرامش، مدیریت استرس و ایجاد فضایی امن و حمایتی در خانه، به طور مستقیم بر کاهش ترس و اضطراب کودکان تأثیرگذار بود. این امر، اهمیت برنامه‌های حمایتی و آموزشی برای مادران را در شرایط بحران، بیش از پیش آشکار ساخت.

زیرساخت‌های ویژه بانوان؛ سرمایه‌گذاری بر ظرفیت زنان

اردبیلی درباره ظرفیت‌های پیشین شهرداری گفت: ما بوستان‌های بانوان، مجموعه‌های شهربانو، کارگاه‌های کوثر برای زنان سرپرست خانوار، بازارچه‌های خوداشتغالی و جشنواره‌های رایگان متعددی داریم که مهارت‌آموزی، کارآفرینی و نشاط اجتماعی را تقویت می‌کند.

رئیس مرکز زنان و خانواده شهرداری تهران، با اشاره به اقدامات زیرساختی شهرداری تهران در حوزه زنان، اظهار داشت: مرکز امور بانوان و خانواده شهرداری تهران، سال‌هاست که در راستای توانمندسازی و ارتقای جایگاه زنان، سرمایه‌گذاری کرده است. وجود بوستان‌های اختصاصی بانوان، فضایی امن و آرام برای فعالیت‌های ورزشی و تفریحی فراهم می‌کند. مجموعه‌های شهربانو، به عنوان مراکزی برای ارائه خدمات اجتماعی، فرهنگی و مشاوره‌ای فعالیت می‌کنند. کارگاه‌های کوثر نیز، با هدف توانمندسازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار و خودسرپرست، فرصت‌های مهارت‌آموزی و کارآفرینی را فراهم می‌آورند. همچنین، بازارچه‌های خوداشتغالی و برگزاری جشنواره‌های متعدد، به توسعه اقتصادی و اجتماعی زنان کمک شایانی می‌کند.

ارتقای کنشگری زنانه؛ زنان، محور حل مسائل

وی افزود: محور مرکزی برنامه‌ها ارتقای کنشگری زنانه است. در این مدل، زنان مسئله خود را تعریف می‌کنند، راه‌حل می‌یابند و ما تنها تسهیلگر اجرای آن هستیم. صدها پروژه زنانه، هرکدام با هویت خاص خود، در محلات تهران اجرا می‌شود.

در تشریح رویکرد حمایتی شهرداری از فعالیت‌های زنان، اردبیلی گفت: رویکرد ما در مرکز امور بانوان و خانواده، ارتقای توانمندی و استقلال زنان در مواجهه با مسائل و چالش‌هایشان است. ما معتقدیم زنان، بهترین افراد برای شناسایی و حل مشکلات خود و جامعه‌شان هستند. بر این اساس، مدل ما بر مبنای «کنشگری زنانه» استوار است؛ به این معنا که زنان ابتدا مسائل و نیازهای خود را تعریف می‌کنند، سپس با خلاقیت و توانمندی خود، راه‌حل‌های مناسب را پیدا کرده و در نهایت، شهرداری به عنوان یک تسهیلگر، در مسیر اجرای این طرح‌ها و پروژه‌ها، از آنان حمایت می‌کند. در حال حاضر، صدها پروژه با هویت و اهداف مشخص، توسط زنان در محلات مختلف تهران در حال اجرا است که هر یک، نشان‌دهنده پویایی و ظرفیت بالای مشارکت اجتماعی زنان است.

برنامه‌های دخترانه و آینده‌ساز؛ تربیت نسل نوآوری

به گفته اردبیلی طرح‌هایی مثل «هزار امید»، کمپ‌های نوآوری اجتماعی و طرح سیمرغ، دختران نوجوان را با نوآوری، سیاست‌گذاری شهری و اقدام اجتماعی آشنا می‌کند و امکان تجربه عملی به آن‌ها می‌دهد.

وی در خصوص برنامه‌های حمایتی از دختران نوجوان، تصریح کرد: برای آینده‌سازی و تربیت نسل توانمند، برنامه‌های ویژه‌ای برای دختران نوجوان در نظر گرفته‌ایم. طرح‌هایی مانند "هزار امید"، کمپ‌های نوآوری اجتماعی و طرح سیمرغ، با هدف آشنا کردن دختران نوجوان با مفاهیم کلیدی مانند نوآوری، فرآیندهای سیاست‌گذاری شهری و اهمیت اقدام اجتماعی، طراحی شده‌اند. این طرح‌ها، فرصت‌های ارزشمندی را برای تجربه عملی این مفاهیم و همچنین تقویت مهارت‌های رهبری و مسئولیت‌پذیری در آنان فراهم می‌آورند.

شهر خانواده‌محور؛ واگذاری بخشی از قدرت مدیریت به خانواده‌ها

اردبیلی درباره محوریت خانواده گفت: اعتقاد داریم باید بخشی از قدرت مدیریت شهری به خانواده‌ها واگذار شود. رویدادهایی مثل ایده‌پردازی خانواده مانا یا شهربازی‌های خانواده‌محور، عاملیت و انسجام خانواده را تقویت می‌کند.اردبیلی در تشریح این رویکرد، بیان داشت: یکی از ارکان اصلی فعالیت‌های شهرداری تهران، توجه به خانواده به عنوان هسته اصلی جامعه است. ما معتقدیم که برای ایجاد شهری پویا و تاب‌آور، باید بخشی از قدرت مدیریت شهری را به خانواده‌ها واگذار کنیم. این امر از طریق برگزاری رویدادهایی مانند «ایده‌پردازی خانواده مانا» که در آن خانواده‌ها به صورت فعال در حل مسائل شهری مشارکت می‌کنند و همچنین ایجاد فضاهای تفریحی و آموزشی «خانواده‌محور»، محقق می‌شود. اینگونه اقدامات، ضمن تقویت انسجام و همبستگی در خانواده‌ها، عاملیت و توانمندی آنان را در مشارکت اجتماعی ارتقا می‌بخشد.

توانمندسازی اقتصادی؛ استقلال مالی، نه دریافت مستمری

اردبیلی توضیح داد: در ۱۲۰ کارگاه کوثر، هزاران زن فعالیت اقتصادی دارند. مدل حمایتی ما کمک به استقلال مالی و ایجاد فرصت فروش است، نه پرداخت مستمری.

در تبیین مدل حمایتی شهرداری از زنان فعال اقتصادی، اردبیلی گفت: کارگاه‌های کوثر، که در حال حاضر تعداد آن‌ها به ۱۲۰ کارگاه رسیده است، بستری مناسب برای فعالیت اقتصادی هزاران زن، به ویژه زنان سرپرست خانوار، فراهم کرده است. مدل حمایتی ما بر دو محور اصلی استوار است: اول، کمک به استقلال مالی این زنان از طریق ارائه آموزش‌های لازم، تجهیز کارگاه‌ها و تسهیل دسترسی به مواد اولیه؛ و دوم، ایجاد فرصت‌های مناسب برای عرضه و فروش محصولات تولیدی آن‌ها. تمرکز ما بر توانمندسازی این زنان و فراهم کردن زمینه خودکفایی اقتصادی آن‌ها است، نه صرفاً ارائه کمک‌های حمایتی و مستمری.

وی در پایان خاطرنشان کرد: متأسفانه این حجم از خدمات، بازتاب رسانه‌ای کافی ندارد. اگر اطلاع‌رسانی بهتر باشد، زنان و دختران بیشتری از این امکانات بهره‌مند خواهند شد و همین شناخت، باعث امید در جامعه می‌شود.

اردبیلی در پایان این مصاحبه، به یکی از چالش‌های پیش روی مرکز امور بانوان و خانواده اشاره کرد و گفت: با وجود تلاش‌های شبانه‌روزی و اجرای برنامه‌های متنوع و تأثیرگذار در حوزه زنان، متأسفانه میزان بازتاب رسانه‌ای این خدمات، با حجم و گستردگی آن‌ها تناسب ندارد. ما معتقدیم که اطلاع‌رسانی دقیق‌تر و شفاف‌تر در خصوص فعالیت‌های انجام شده، می‌تواند منجر به آشنایی بیشتر زنان و دختران با این فرصت‌ها و بهره‌مندی هرچه بهتر آنان از این امکانات شود، علاوه بر این افزایش آگاهی عمومی از نقش‌آفرینی زنان در عرصه‌های مختلف، نه تنها به ارتقای جایگاه آنان کمک می‌کند، بلکه امید و انگیزه را در جامعه تقویت خواهد کرد.

انتهای پیام/