به گزارش پایگاه خبری و رسانه ای حوزه های علمیه خواهران، کارگاه آموزشی «تربیت محقق و پژوهشگر» با حضور حجت الاسلام و المسلمین حسن اسلام پور، و به همت معاونت پژوهش مجتمع آموزش عالی فاطمه الزهراء(س) اصفهان به صورت مجازی برگزار شد.

حجت الاسلام و المسلمین اسلام پور در این کارگاه، مراحل کلی تحقیق را هفت گام دانست و گفت: مسئله‌یابی، مسئله شناسی، طرح نامه نویسی جمع، جمع آوری اطلاعات، پردازش اطلاعات، تدوین گزارش تحقیق، عرضه و ارائه دفاع، از گام های مهم ارائه تحقیق به شمار می آیند.

وی، معنای پژوهش را مهارت‌های قلم عنوان کرد و افزود: از آنجا که باید مرحله تدوین گزارش دقیق، قلم درستی داشته باشد، پژوهشگر باید حد نصاب مهارت‌های درست نویسی را در خود ایجاد کند؛ در غیر این صورت عوارض زیادی دامنگیر وی خواهد شد که کمترین آن عدم استقبال از کار عملی اوست.

حجت الاسلام و المسلمین اسلام پور با اشاره به برخی از فنونی که محقق باید بداند؛ مسئله یابی، تدوین گزارش تحقیق و نیز روش مقاله نویسی به صورت علمی را از بایسته های تحقیق برشمرد و گفت: محقق می تواند پس از یادگیری حد مناسبی از این چهار مهارت، کار تحقیق را شروع کرده و به تدریج زیر نظر اساتید کاردان و کارکشته پیشرفت کند.

وی خاطرنشان کرد: همیشه باید یک استاد در دسترس محقق باشد تا به او گزارش کار داده و اگر ابهاماتی در کار تحقیق وجود داشت به وی کمک کند، اما این مشاوره زمانی مفید خواهد بود که محقق، دوره کارگاه روش تحقیق را به صورت خوب و عملی گذرانده باشد. پس نمی توان تمرکز محتوایی را با تمرکز روش شناسی یکی دانست.

حجت الاسلام و المسلمین اسلام پور، معرفی ماهیت مسئله را از نکات ظریف در روش تحقیق و مسئله یابی دانست و گفت: مهمترین گامی که در فرایند تحقیق می‌توان تصور کرد این است که محقق با کنار هم قرار دادن معلوماتی که در یک حیطه خاصی از علوم دارد، نمی تواند به سوال پیش آمده پاسخ دهد. این سوالات را سوالات پژوهشی می‌نامند. جواب سوالات پژوهشی معمولاً به صورت آماده در منابع، قابل دسترسی نیست؛ بلکه نیاز به فرآیند پژوهشی دارد و با عمل، آموزش و یادگیری رفع می‌شود، به مسئله رسیدن، نیازمند دقت در اطلاعات قبلی است. اگر شرایط عادی باشد و همواره سؤالاتی در ذهن بیاید و با مطالعه یادگیری رفع شوند ما دچار مسئله و مشکل نخواهیم شد.  

 وی، مسئله را یک دردسر و ناهماهنگی بین معلومات و مجهولات دانست و گفت: ناهماهنگی بین معلومات و مجهولات، سبب حالت نیاز در مراتب بالاتر می شود و نشان دهنده یک درگیری و شوک ذهنی است.

حجت الاسلام و المسلمین اسلام پور در پایان این کارگاه مباحث پژوهشی، به مبحث بارش فکری پرداخت و گفت: تمرکز بر کمیت، اجتناب از انتقاد، استقبال از ایده های غیر معقول می تواند تاثیرگذار باشد. تمرکز بر کمیت، نقش بسزایی در زیادبودن ایده‌ها و سوالهای گوناگون از زوایای مختلف مسئله دارد. هر چه تعداد ایده‌هایی که تولید می‌شوند بیشتر باشد، احتمال دست یافتن به یک راه حل اساسی و اثربخشی بیشتر می شود. در مسئله اجتناب از انتقاد، اگر در مواجهه اولیه با یک ایده به جای انتقاد از آن، به توسعه و بهبود آن فکر کنیم، یک جعبه مناسب برای تولید ایده ها فراهم می‌شود و همچنین باز نشدن فکر افراد را به دنبال دارد. استفاده از این روش ما را به موارد فراوانی از راه حل های باور نکردنی می‌رساند.