به گزارش پایگاه خبری و رسانه‌ای حوزه‌های علمیه خواهران، فاطمه ابراهیمی، مدرس حوزه‌ علمیه در نشستی علمی با عنوان "مفهوم شناسی محکم و متشابه از نظر ابن‌شهرآشوب مازندرانی و علامه طباطبایی" در جمع طلاب مدرسه علمیه تخصصی الزهرا(سلام الله علیها)ساری، ضمن پرداختن به اهمیتِ بحث محکم و متشابه در حوزه علوم قرآنی، به تعریف آن‌ها از نظر ابن‌شهرآشوب اشاره کرد و گفت: متشابه آیه‌ای است که مراد و مفهوم آیه از ظاهر آن معلوم نیست تا زمانی که دلیلی ضمیمه شود و اشتباه آن برطرف گردد، اما آیات محکم آیاتی است که معنا و غرضِ آن حتی در ظاهر، استوار، ثابت و معلوم است.

وی همچنین در ادامه به بیان نکاتی از آیات متشابه و محکم از منظر علامه طباطبایی اشاره کرد و افزود: از نظر علامه، مقصود آیات متشابه برای شنونده روشن نیست، در دریافت مفهوم آن تردید دارد و برای دریافت معنای آن به آیات محکم رجوع کرده، در نتیجه آیات متشابه نیز محکم می‌شود.

ابراهیمی در بخشی از سخنان خود به انواع آیات متشابه از منظر علامه طباطبایی اشاره و اظهار کرد: از نگاه علامه متشابه انواع مختلفی دارد، گاهی متشابه بودن آیه از منظرِ لفظ است و گاهی از منظرِ معنا و گاهی از منظرِ لفظ و معنا است، ولی به طور کلی ‌آیه‌ای را متشابه می‌داند که از نظر مفهوم شک برانگیز است به گونه‌ای که آیه‌ی متشابه با مفهومِ آیه محکم ناسازگار است.

مدرس حوزه با تاکید بر یافته‌های خود از آرای ابن شهرآشوب و علامه طباطبایی، گفت: هر دو مفسر تقریباً معنای یکسانی از واژه محکم و متشابه ارائه داده‌اند و معتقدند منظور از احکامِ محکمات، صراحت و اتقان این آیات است که شنونده بدون تردید به معنایش پی می‌برد، اما متشابه آیاتی است که مقصود نهایی آن‌ها برای شنونده روشن نیست و برای پی بردن به معنای آن باید به آیات محکم رجوع کند.

وی در ادامه به بیانِ حکمت و رازِ وجودِ آیات متشابه در قرآن پرداخت و اظهار کرد: علاوه بر اقتضائات زبان و ادبیات عرب که یک امر کاملاً طبیعی است، یکی از حکمت‌های وجودِ آیات متشابه در قرآن کریم، حصولِ علم و پذیرشِ معارف با تمسک به استدلال است.

ابراهیمی در پایان به اختلاف نظر علامه طباطبایی و ابن شهرآشوب در روش تفسیر آیات متشابه پرداخت و گفت: از نظر ابن شهرآشوب، مرجعِ تفسیرِ آیات متشابه قرآن؛ عقل، سنت و ادبیاتِ مرجع است. ولی از نظر علامه راهِ تفسیر آیاتِ متشابه، مراجعه به خودِ قرآن و آیات محکم است، زیرا قرآنی که خود را بیانِ مبین و روشنگر معرفی کرده است، نمی‌توان چیز دیگری را روشنگر آن دانست و منظور از رجوع به روایات یعنی تفسیری که معصومین (علیهم السلام) از این آیات ارائه دادند که در حقیقت تفسیر قرآن به قرآن است.