به گزارش پایگاه خبری و رسانه‌ای حوزه‌های علمیه خواهران، خانم ام‌البنین خالقیان استاد حوزه با حضور در غرفه مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران در سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم که در مصلی تهران برگزار شد، با اشاره به موضوع موسیقای قرآن و تأثیر آن در معنابخشی اظهار کرد: مراد و مفهوم از موسیقای قرآن کریم آوا و صوتی است که هنگام ادای یک کلمه از برآیند ترکیب حروف یک کلمه و با ویژگی‌های مختص و حرکات خود تشکیل می‌شود که در واقع  همان اصطلاح آوایی_ معنایی در زبان‌شناسی است.

وی افزود: مسئله موسیقی متعلق به زمان حاضر نیست بلکه در صده‌های قبل نیز مطرح شده بود، ابن جنی در کتاب خود به نام خصائص به این موضوع پرداخته است و نقل می‌کند زمانی که واژه‌هایی مانند " خضم و قضم " تلفظ می‌شوند، از آنجایی که در دو حروف " ض و م " مشترک هستند بنابراین معنای مشترکی را مانند " خوردن " باید ادا کنند ولی با توجه به تلفظ نرم واژه خضم، ماکولات نرم در سلطه این واژه قرار می‌گیرد و ماکولات خشک با واژه قضم ادا می‌شود، در واقع موسیقی‌های تلفظ هر واژه تداعی‌گر معنای خاصی است و این همان چیزی است که اعجاز قرآن کریم را به سمع مخاطب می‌رساند و زمانی که با این معجزه آشنا شوند می‌بینند که کتاب دیگری جز قرآن امکان هماورد طلبی ندارد.

استاد حوزه ادامه داد: موسیقای در واقع عدم ترادف در قرآن کریم را نیز به تصویر می‌کشاند زیرا هر کدام از واژگان با معنای خاصی را تداعی می‌کنند و اگر ادعا کنیم واژه‌ای را در یک آیه حذف و واژه‌ مترادفی را جایگزین آن می‌کنیم، اولا هرگز این ادعا به سرانجام نخواهد رسید و ثانیا مراد خداوند نیز در معنا و مفهوم آن آیه هرگز حاصل نخواهد شد.

خالقیان مطرح کرد: برای درک بهتر این مسئله به آیه ۸۳ سوره مریم و ۵۰ سوره الرحمن استناد می‌کنیم، خداوند در این آیه می‌فرماید؛ أَلَمْ تَرَ أَنَّا أَرْسَلْنَا الشَّیَاطِینَ عَلَی الْکَافِرِینَ تَؤُزُّهُمْ أَزًّا، شاهد مثال ما در این آیه واژه أَزًّا به معنای لغزش است، و واژه ای دیگر مانند حَزَّا نیز همین معنا را برآورد کرده اما شدت معنای حَزَّا نسبت به أَزًّا کمتر است بنابراین موسیقی کلام تداعی‌گر یک معنای خاص می‌باشد.

استاد حوزه گفت: از موسیقیای قرآن کریم می‌توان در راستای ترجمه و تفسیر آیات استفاده کرد و بهره برد، در آیه ۲۰ سوره مریم؛ قَالَتْ أَنَّیٰ یَکُونُ لِی غُلَامٌ وَلَمْ یَمْسَسْنِی بَشَرٌ وَلَمْ أَکُ بَغِیًّا، واژه یَمْسَسْنِی دارای حروف مشترکی با سایر واژگان است اما به واسطه یک حرف غیر مشترک معنای خاص و ویژه‌ای را القا می‌کنند که نشان‌دهنده جلوه زیبایی و اعجاز قرآن کریم است.

وی بیان کرد: در آیه ۱۳۲ سوره طه خداوند می‌فرماید؛ وَأْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَیْهَا لَا نَسْأَلُکَ رِزْقًا نَحْنُ نَرْزُقُکَ وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَیٰ، واژه وَاصْطَبِرْ در این آیه به معنای صبر زیاد و مستحکم  معنا می‌شود و بهترین واژه ای است که خداوند توانسته در جهت ابراز معنا و القای فهم به مخاطب بکار ببرد و آیاتی از جمله ۲۸۸ سوره بقره و… از قبیل هستند.

خالقیان ابراز کرد: در قرآن کریم واژگانی وجود دارتد که به دو شکل بکار رفته‌اند؛ مانند واژه یَخْتَصِمُونَ که در آیه ۴۴ سوره آل عمران بکار رفته است و در آیه ۴۹ سوره یاسین با ابدال‌های صورت گرفته به شکل یَخِصِّمُونَ بیان شده است که یک دعوای خاص در شرایطی خاص را ادا می‌کند، این منکران قیامت انتظار نکشند جز یک صیحه (اسرافیل حق) را که (به مرگ) همه را فرا گیرد در حالی که (در کارهای دنیا یا در صیحه دوم قیامت) با هم به بحث و جدل مشغول‌اند، آیه ۷۸ سوره کهف نیز که به داستان حضرت موسی(ع) و خضر(ع) اشاره می‌کند در جلوه‌های زیبای قرآن قرار دارند.

استاد حوزه ادامه داد: موسقیای قرآن منحصر به واژه‌گان نیست بلکه در آیات نیز خودنمایی می‌کند که می‌توان آیه ۱۴ سوره شمش را شاهد مثال این موضوع قرار داد، فَکَذَّبُوهُ فَعَقَرُوهَا فَدَمْدَمَ عَلَیْهِمْ رَبُّهُمْ بِذَنْبِهِمْ فَسَوَّاهَا، این آیه با موسیقای حروف میم به عذاب پی در پی و سنگین اشاره می‌کند بنابراین موسیقی می‌تواند همانند واژگان در آیات نیز جلوه کند.

وی عنوان کرد: موسیقی در صور نیز می‌تواند معنا پیدا کند، سوره‌های کوچک قرآن مانند سوره ناس نمونه‌ای از این مثال هستند زیرا تکرار حرف " س " در سرتاسر این سوره واژه آرایی کرده و تکرار وسوسه‌های شیطان را به ذهن مخاطب القا می‌کند زیرا وسوسه یک جیغ بلند نیست بلکه یک نجوای پنهان است و به تعبیری این سوره جنگ وِردها است که نقش یک حرز را بازی می‌کند، سوره مبارک کوثر نیز تداعی‌گر رسالت که منحصر به حضرت زهرا(س) است، می‌باشد.

خالقیان در پایان گفت: موسیقیای در واقع تداعی‌گر صدای طبیعت نیز می‌باشد مانند آیه ۳۱ سوره حج، حُنَفَاءَ لِلَّهِ غَیْرَ مُشْرِکِینَ بِهِ وَمَنْ یُشْرِکْ بِاللَّهِ فَکَأَنَّمَا خَرَّ مِنَ السَّمَاءِ فَتَخْطَفُهُ الطَّیْرُ أَوْ تَهْوِی بِهِ الرِّیحُ فِی مَکَانٍ سَحِیقٍ، خَرَّ به معنای افتادن و سقوط سخت و شدید است که این سقوط با صدای واژه خَرَّ بیان می‌شود.

وی افزود: نهج‌البلاغه نیز همانند قرآن کریم دارای اعجاز و تداعی‌گر معنای خاص است که امیدوارم به آن پرداخته شود.

انتهای پیام/