به گزارش پایگاه خبری رسانه ای حوزه های علمیه خواهران، کرسی نظریه پردازی «معنا شناسی واژۀ «ح ج ج» در قرآن کریم با تأکید بر روش ایزوتسو» صبح امروز، با حضور دکتر ولی الله جعفری به عنوان استاد ناقد اول و دکتر مسعود اقبالی استاد ناقد دوم، خانم پروین اختریان، مدیر علمی و خانم مینا سادات حسینی به عنوان استاد ارائه دهنده، با مشارکت مدرسه علمیه تخصصی فاطمه الزهرا سلام الله علیها اصفهان و دانشگاه علوم معارف قم به صورت برخط برگزار شد.

خانم اختریان به عنوان مدیر علمی جلسه خاطر نشان کرد: تشکیل جلسات علمی با عناوین کرسی های نظریه پردازی در حوزه های علمیه بسیار ضروری و لازم است. چون علاوه بر این که طلاب در جریان نظریات جدید قرار می گیرند سبب می‌شود تا با فضای تضارب آرا و نقد علمی آشنا شوند و این امر سبب تشویق آنها جهت حضور در فضاهای این قبیل می شود.

وی در ادامه با اشاره به ایام مبارک ماه ذی الحجه برگزاری کرسی مذکور با عنوانی مرتبط با این ایام را نشانه دقت نظر مجریان برگزاری این کرسی دانست.

خانم حسینی به عنوان استاد ارائه دهنده پس از اشاره به عنوان کرسی بیان داشت: اولین گام ورود به هر زبانی آشنایی با معانی واژگان با توجه به جهان بینی حاکم بر آن زبان است؛ برای ورود بهتر به قرآن کریم نیز این گام ضروری به نظر می رسد و یکی از این واژه ها، کلمۀ «حجّ» است که صورت و نمودار مشهود اجتماع خدایی و اسلامی و اجتماعی است که با قصد و جاذبه الهی با فکر و زبان و لباس متحد، انسان‌ها را به سوی هدفی برتر پیش می‌برد و امتیازات مادی را از میان بر می‌دارد، نمونه بارز مساوات و برابری طبقات مختلف می‌باشد و بزرگترین مظهر وحدت و یگانگی مسلمانان و وسیله تحکیم روابط میان مسلمانان جهان است که می‌تواند بزرگترین کنگره سالانه اسلامی باشد و بسیاری از دشواری‌های مسلمانان را برطرف کند.

وی افزود: معناشناسی، تحقیق و مطالعه‌ای تحلیلی دربارۀ کلمات کلیدی یک زبان است؛ به منظور آن که سرانجام جهان‌بینی قومی شناخته شود که آن زبان را نه تنها وسیلۀ سخن گفتن و اندیشیدن، بلکه مهمتر از آن، وسیله‌ای برای تصور کردن و تفسیر کردن جهانی که آن قوم را احاطه کرده‌است به کار می‌برد. معناشناسی قرآن، باید به معنای جهان‌بینی قرآنی یعنی طرز نگرش قرآن به جهان در نظر گرفته شود. معناشناسی قرآن، با این مسأله سرو کار دارد که: اولا چگونه از دیدگاه این کتاب آسمانی، جهان هستی ساخته می‌شود؟ ثانیا اجزاء سازندۀ عمدۀ جهان چه چیزهایی است؟ و ثالثا ارتباط آنها با یکدیگر از چه قرار است؟

حسینی در ادامه با بیان مراحل طی شده در مقاله، ادامه داد: با سیر در واژۀ «حجّ» از پیشینۀ آن در جاهلیت و اشعار عرب و استعمال لغوی تا میدان های معناشناسی آن از مترادف و متضاد و فعال و منفعل و ملازم (جانشین و همنشین)، درمورد شبکۀ معنایی این واژه در جهان بینی قرآن می‌توان گفت: از بین همۀ واژگان، محوری ترین واژه در کلمه «حجّ» واژۀ «الله» است که دیگر واژه های کانونی را حول خود در دایرۀ معنایی «حجّ» پیوند می دهد و معنای تفصیلی این واژه عبارت است از: «قصد بیت الله الحرام به همراه انجام اعمال خاصی که در آنها استطاعت و قصد قربت شرط است تا اثر شرعی و معنوی خود (تقوا و فلاح و عدم کفر عملی) را به دنبال داشته باشد.

مسعود اقبالی به عنوان استاد ناقد اول با بیان اینکه معناشناسی یک علم جدید است، گفت: لازم به توجه است که در علوم ادبی یکی از شاخه های بیان شده زبان شناسی است، زبان شناسی فقط برای ادبیات عرب نیست بلکه کسانی که رشته های مختلف را کار می کنند یکی از عناوینی که باید کار کنند علم زبان شناسی است و یکی از شاخه های زبان شناسی، معناشناسی است؛ معناشناسی یک علم است که تعابیر و ساز و کارهای خودش را دارد؛ لازم است محققان که در صدد بررسی معناشناسی هستند بر طبق چارچوب های مختص به آن کار کنند و از آنجا که محقق مبنای خود را روش ایزتسو قرار داده ولی در موارد معدودی به روش ایشان اشاره کرده است.

استاد دانشگاه در راستای تکمیل اثر بیان داشت: قرار نیست همه فرمول های معناشناسی را بر یک واژه خاص پیاده سازی کرد، این کار تشتت در برداشت و فهم نهایی پدید می آورد. در بررسی میدان های معنایی واژه حج هم بهتر بود یک شاخه خاص بررسی می شد. در بحث متضادهای واژه حج، ارحجیت با واژه تقابل معنایی بود تا واژه تضاد و در بحث ترادف هم از واژه های همنشین و جانشین استفاده می شد، مطلوب تر بود.

دکتر ولی الله جعفری استاد حوزه و دانشگاه به عنوان استاد ناقد دوم ضمن تایید اشکالات مطرح شده توسط ناقد اول بیان داشت: اشکال اساسی تحقیق پیش رو عدم اشاره به سبک و روش کار ایزتسو در مقاله حاضر است.

جعفری با اشاره به سبک معنا شناسی در حوزه های علمیه خواهران و اینکه تحقیقات معنا شناسی تبدیل به موضوعات بین رشته ای شده است؛ گفت: یکی از مهم ترین مباحث معناشناسی پس از همنشینی، جانشینی است. در معناشناسی لازم است واژه ها از لحاظ جانشینی و همنشینی مقایسه شود و سپس گفته شود که این واژه در فرهنگ قرآن به لحاظ هم نشینی و جانشینی بیان شده است و از پیش داوری زود هنگام پرهیز شود. در مورد واژه های ملازم هم باید دقت نظر صورت گیرد وجمع بندی نهایی هم باید کاملتر بیان می شد تا مخاطب در نهایت قول ارجح را از میان اقوال گفته شده دریابد.

در ادامه خانم حسینی در پاسخ به اشکالات مطرح شده توسط ناقدان پرداخت و گفت : اهتمام ایشان در سبک به کار رفته سبکی بوده که در حوزه های خواهران بر اساس کتاب معنا شناسی استاد هادی تدریس شده است و در مورد معنای واژه حج هم سعی بر این بوده که در گام اول تبار شناسی از اشعار جاهلی انجام شود وسپس فرهنگ قرآنی حاکم بر واژه حج در میدان های معنایی این واژه مطرح شود.

انتهای پیام/