به گزارش پایگاه خبری و رسانه‌ای حوزه‌های علمیه خواهران/ حوزه علمیه، مدرسه‌ای دینی است که تاریخ وجود و تأسیس آن به زمان ائمه می‌رسد. آنگاه که افرادی برای فهم کامل و عمیق دین نزد معصومین و بعد از آنها نزد علمای بزرگ می رفتنه، دانش‌اندوزی می‌کردند و به درجه‌ای از فهم دین که مورد تأیید اساتید بوده می‌رسیدند، افرادی که بعد از تأیید اساتید برای تبلیغ دین راهی شهرهای مختلف شده و تبلیغ می‌کردند.

این حضور و درس دین خواندن و رفتن برای تبلیغ در طول سال‌ها، با گذر تاریخ و اتفاقات مختلفی چون  خفقان دوران حکومت های ظالم مخالف مذهب تشیع تا حمله سلجوقیان و مغول دچار فرازو نشیب‌ها و تغییراتی شد. البته در این میان دوره‌های طلایی نیز وجود داشته است، چون زمان حضور شیخ طوسی در نجف و پایه ریزی حوزه علمیه نجف و یا مدارس دیگری چون بغداد و کوفه و حتی دوران صفویان که حکومتی دینی شمرده می‌شد تا زمان شیخ عبدالکریم حائری که قم به عنوان مرکز حوزه‌های علمیه تشیع بنا نهاده شد. حوزه علمیه‌ای که در عصر ما نیز وظیفۀ تربیت طلبه‌ها برای تبلیغ و گسترش دین اسلام و مذهب تشیع را بر عهده دارد، دین و مذهبی که همراه با گسترش احکام فردی و اجتماعی، انسان‌ها را به تفکر در ارزش‌ها و اصول انسانی سوق می‌دهد و باعث همبستگی اجتماعی و تقویت هویت فرهنگی جامعه می‌شود.

خانم مریم پایش، معینه حج، مدرس حوزه و مدیر مدرسه علمیه سیدالشهداء اصفهان با تجربیات و فعالیت‌های گسترده‌ خود، در جذب طلاب، آشنایی و حضور حداکثری مردم در مدرسه سیدالشهداء تلاش می‌کند. گفت‌وگویی با ایشان انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

ـ ضمن بیان بیوگرافی مختصری از خودتان، بفرمایید چگونه به حوزه وارد شدید؟

به نام خدا مریم پایش متولد ۱۳۴۷ از اصفهان و دارای مدرک سطح ۳ در رشته فقه و اصول هستم. در زندگی شخصی همیشه گمشده‌ای داشتم و می‌خواستم دینم را با دلیل بدانم و به درستی آنچه عقیده دارم اطمینان داشته باشم ولی جایی را برای این کار سراغ نداشتم تا اینکه سال ۱۳۶۶‌ از رادیو تبلیغ ثبت‌نام یکی از حوزه‌های علمیه خواهران را شنیدم  و گمان کردم این جا مرا به هدف می رساند و خداوند راه علم و شناخت خود را از این طریق برای من گشود و هنوز خداوند را براین نعمت که تمامی ندارد، شاکر و ساجد هستم.

از سال ۱۳۷۵ تاکنون تدریس در رشته ادبیات، فقه و تفسیر داشته‌ام. معینه حج بوده‌ام و دو سفر در سال ۱۳۸۴ و ۱۳۸۷ همراه کاروان حج تمتع بوده‌ام. در فعالیت های قرآنی از جمله تأسیس مرکز دارالقرآن محلی، فعالیت در مهد قرآن‌های سطح شهر، مجری طرح‌های ابتکاری قرآنی، داوری مسابقات قرآنی در سطح دانش‌آموزی و اوقاف با افتخارحضور داشته ام. همچنین توفیق داشته‌ام مسئول فرهنگی بسیج ، معاون آموزش حوزه علمیه و اکنون در خدمت طلاب و سربازان ولی عصر ارواحناله الفدا به عنوان مدیر مدرسه علمیه سیدالشهداء شهر اصفهان از سال ۱۳۹۲ تاکنون باشم. 

ـ درباره حوزه علمیه‌ای که مدیر آن هستید مختصری توضیح دهید. (در توضیحات خود به مواردی چون تعداد دانش‌آموخته و فارغ‌التحصیل و تعداد طلبه‌های مشغول، همچنین به اساتید مدرسه و رتبه‌های کشوری طلاب اشاره کنید)

مدرسه علمیه سیدالشهداء علیه السلام که در سطح ۲ طلبه جذب می‌کند و با حضور ۱۸ استاد از شهر اصفهان مشغول به فعالیت است، از سال ۱۳۸۲ به مدت ۱۰ سال فعالیت غیرمصوب و از سال ۱۳۹۲ فعالیت مصوب و زیر نظر مرکز مدیریت قم دارد، ولی هنوز دارای مکان مستقل نیست هر چند ساختمانی مجهز در مجاورت مسجد در اختیار دارد. تعداد دانش آموختگان مصوب این مدرسه تاکنون ۵۶ نفر و طلاب مشغول به تحصیل ۸۲  نفر و ۷ نفر میهمان می‌باشد. طلاب مدرسه در المپیاد علمی دو بار به مرحله کشوری راه پیدا کرده و حائز رتبه در حدشایسته تقدیر شده‌اند.

ـ مدرسه علمیه سیدالشهداء برای جذب طلبه‌های جدید برنامه خاصی دارد؟ چه اقدامات و برنامه‌هایی برای جذب طلاب در مدرسه انجام می‌شود؟

مدرسه سیدالشهداء در راستای امر پذیرش طلاب فعالیت‌های مختلفی انجام داده که از آن جمله می‌توان به اطلاع رسانی به داوطلبین پذیرش سال قبل از طریق کانال ایتا، حضور در مدارس متوسطه دوم همجوار و معرفی حوزه و هماهنگی با کادر جهت همکاری و تقدیم گل و بنر تبلیغات پذیرش،  تشکیل کارگروه تبلیغات باعنوان سفیران رضوان درفضای مجازی و چندین جلسه با کادر و اعضای قرارگاه فرهنگی سیدالشهدا علیه السلام در راستای همکاری جهت پذیرش و استفاده از کلیپ‌های تصویری انگیزشی در راستای اطلاع رسانی پذیرش حوزه ها متناسب با مناسبت های مختلف مذهبی و ملی اشاره کرد.

از دیگر فعالیت‌هاف جلسه با هیئت امنای مدرسه در راستای تبلیغات پذیرش و تماس هیئت امنا با اساتید و افراد فعال در جهت همکاری جهت پذیرش، جلسه با معاونت فرهنگی آموزش و پرورش ناحیه ۴ در راستای معرفی و همکاری با حوزه در موضوعات مختلف اعم از پذیرش، دعوت نامه کتبی همراه با توجیه شفاهی توسط مبلغین از امام جماعات مساجد اطراف جهت تبلیغات در مساجد، نصب بنر در قسمت ورودی مجتمع و نبش خیابان مجاور حوزه، نصب بنر پایه استندی و پوستر تبلیغاتی در دبیرستان ها و کانون های فرهنگی ، پایگاه های بسیج ، کتابخانه ها، مساجد و حسینیه‌ها و امام زاده‌ها و فرهنگسراها، ایجاد کانال و گروه درپیام رسان ایتا برای داوطلبان و فعالین پذیرش است.

از دیگر فعالیت‌های مدرسه برای جذب طلبه، جلسه با اساتید معزز و تبیین ضرورت تبلیغ، برگزاری جلسات معرفی در جامعه القرآن و مؤسسات قرآنی، تبلیغات چهره به چهره توسط کادر و طلاب در مناسبات مختلف، برگزاری جلسات تبلیغی بااستفاده از ظرفیت حلقه‌های صالحین، استفاده از اقلام پذیرش با چاپ ۱۰۰ عدد پوستر رنگی A۳ و ٨ عدد بنر پایه استندی و چاپ کارت ویزیت معرفی فعالیات حوزه ۳۰۰ عدد . جلسه با حضور طلاب تمام پایه ها به صورت جداگانه و شرکت فعال ایشان جهت تبلیغات پذیرش به صورت حداکثری و مستمر و فراخوان هر طلبه یک داوطلب به صورت حداکثری است.

همچنین کارهایی چون  استفاده از ظرفیت مسجد سیدالشهداء(همجوارحوزه) در مناسبات مختلف جهت تبلیغ امر پذیرش، اطلاع رسانی تبلیغات پذیرش درنمازجمعه شهرستان، استفاده از ظرفیت انتخابات در تبلیغات حوزه و پذیرش درجلسات مختلف و تبلیغ به صورت چهره به چهره بوده است.

همچنین قصد داریم در سال آتی از ظرفیت برگزاری اردوهای دانش آموزی در روزهای تعطیلی حوزه علاوه بر برنامه های مفیدی که برای آنها داریم در امر جذب و پذیرش استفاده کنیم. در طول سال تحصیلی نیز با برگزاری کلاس های متنوع برای افرادی غیر از طلاب با ثبت‌نام از افراد مستعد، تشکیل کانال و ارتباط مستمر با آنان در این امر مؤثر باشیم.

ـ طلاب جدید را برای تحصیل در حوزه، با چه انگیزه‌ای حمایت می‌کنید؟

با حمایت های مالی و رفع نیازهای اولیه مانند کمک هزینه کتاب، مهد کودک و اهدای جوایز و تقویت انگیزه‌های معنوی مانند تقویت روحیه طلبگی، تبیین اهداف حوزه و سربازی امام زمان ارواحناله‌الفداء و بیان چشم انداز آینده، افراد مشتاق ورود به حوزه می‌شوند.

ـ کمی از اقدامات و فعالیت‌های تبلیغی که به برکت حوزه شما در شهر انجام شده، سخن بگویید. همچنین بفرمایید آیا حوزه شما اقداماتی جهت رفع آسیب‌های اجتماعی که در این ‌سال‌ها ایجاد شده، انجام داده است؟

اعزام مبلغ، راه اندازی گروه‌ها و فعالیت‌های جهادی، مشاوره، همکاری با ارگان‌ها و نهادها در حوزه‌های تبلیغی و تربیتی، برگزاری تریبون آزاد در سطح شهر و حضور در برنامه‌های اجتماعی و رسانه‌ای برنامه‌هایی است که این مدرسه انجام داده است. از طرفی مدرسه سیدالشهداء در آسیب‌های اجتماعی کارهایی چون اقدام جهت آموزش مبلغین در حوزه عفاف و حجاب و جمعیت و ... اعزام مبلغ انجام داده است.

ـ طلاب مدرسه برای انجام کارهایی که عنوان کردید چه آموزش‌هایی دیده‌اند و چه فعالیت‌هایی در شهر دارند؟ (اعم از فعالیت فرهنگی، تبلیغی و تبیینی و اجتماعی) و تأثیر این فعالیت‌ها تا به‌حال چه بوده و چه تغییرات مثبتی در شهرستان/ شهر شما و بین مردم در این چهار  پنج سال اخیر گذاشته است؟

طلاب مدرسه دوره ‌های عفاف وحجاب، پاسخ گویی به شبهات و رساله خوانی را گذرانده‌اند. همچنین دوره‌هایی چون دوره معارف ویژه عموم و طرح‌های قرآنی را در سطح شهر برگزار کرده‌اند. از تأثیرات فعالیت‌های انجام شده می‌توان به ارتباط حوزه با عموم مردم و ایجاد روحیه مشارکت و همدلی در میان مردم اشاره کرد. همچنین در این مدت حوزه محلی برای رجوع قشرهای مختلف شده است.

ـ چه کارهایی لازم است از این به بعد انجام شود و چه کارهایی تا به‌حال نشده است؟

ارتباط با متولیان فرهنگی و آموزشی شهر مانند آموزش و پرورش و گروه های فرهنگی فعال باید بیشتر شود. فضای لازم جهت حضور مبلغین در مدارس و فرهنگ‌سراها فراهم شود، همچنین فضای تبیینی در بین کارکنان ارگان‌ها و ادارات سطح شهر فراهم شود.

ـ در انتها اگر پیشنهادی به ذهن‌تان می‌رسد، بفرمایید.

 اشکالاتی وجود دارد که باید برای رفح آنها تمهیداتی اندیشیده شود که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

در بخش اساتید نیاز به دوره‌های بصیرتی دارند، دوره‌های ضمن خدمت علمی بوده و لازم است، ولی کافی نیست. دوره‌های بصیرت سیاسی لازم است که توان پاسخگوئی به شبهات و حداقل رفع شبهات شخصی داشته باشد. بعضی از اساتید در این زمینه نیاز به تقویت و برنامه ریزی دارند و به همین جهت نمی‌توانند در برهه‌های حساس طلاب را به شایستگی راهبری کنند.

دوره ولایت فقیه شناسی، به شدت مورد نیاز است در سطح استاد و کادر گرفته تا طلاب همه قلبا محبت عمیقی به رهبری دارند و مطیع و فرمانبردار هستند؛ ولی در پاسخ به شبهات توانائی کامل ندارند و این در آینده می تواند بسیار مشکل‌آفرین شود و باید واحد درسی به این موضوع اختصاص داده شود یا موضوع جزو دروس اقتضائی باشد و به نحوی همه صف در گیر باشند حتی پیشنهاد رشته مستقلی برای سطح ۳ می شود! عوام در عمل به فرامین رهبری گوی سبقت را ربوده‌اند ولی آیا خواص و حوزویان مبانی ولایت فقیه را در عمق شناخت و باور خود مستحکم کرده و آن را به بدنه نظام منتقل کرده‌اند؟!

ایجاد شغل های خانگی برای درآمدهای مختصری که بتواند کمک به خرج های معمول دوران تحصیل کند و طلبه از برداشتن از سبد خانواده بی نیاز باشد و از شغل هائی که در شأن او نیست دور شود.

در هر رشته‌ای از رشته‌های دانشگاهی حتما به دو مورد مهم زبان تخصصی و ادبیات فارسی پرداخته می شود. ادبیات فارسی در حوزه به شدت فراموش شده و نمودش در سخنرانی، بیان و نوشتار طلبه بسیار مشهود است! زبان تخصصی در هر رشته لازم است. چند واحد زبان باعث می شود طلبه در تراز و فضای علمی جامعه قرار گیرد، این‌ها حداقل‌هاست!

طلیعه حضور به عنوان یک سرمایه گذاری برای مسئله انگیزشی طلبه به آن قوی پرداخته می‌شود. به‌جاست برنامه طلیعه حضور در شهر مقدس قم و با برنامه‌ریزی قوی اجرا شود. مشکل ترک تحصیل یا عدم بکارگیری تمام توان برای طلاب بیشتر به نبودن فضای انگیزشی برمی گردد که هرساله می توان برای اجرای طلیعه در استان های مستعد، به منظور بالا بردن ظرفیت پذیرائی و برنامه ریزی تقسیم کار کرد.

درباره نشریه مدارس، در هر مدرسه ای افراد شاخص از نظر هنری، قلمی، تحصیلات دانشگاهی ... وجود دارد، ولی حتی طلاب همان مدرسه از آن بی خبرند، در صورتی که اگر نشریه ای در حد دیجیتال هم وجود داشته باشد ورودی‌ها و خروجی‌های شاخص، امور حوزه‌ها، چشم اندازها و ... به آن پرداخته می شود و این باعث قوت و تثبیت و رشد فزاینده طلاب خواهد شد. همچنین موجب هم افزائی می‌شود ! چه بسیار دانشجوهائی که از دانشگاه‌های مهم کشور با رتبه های عالی،جذب حوزه ها می شوند و طلاب از آن بی‌خبر هستند از اساتید زن اصفهان متخصص قلبی سراغ دارم که معینه حج هستند، یک سال به عنوان کادر درمان و یک سال از سوی بعثه مشرف می‌شوند و همواره نسخه و گوشی قلب همراهشان در کلاس‎‌ها هست!  این را اگر طلبه بداند انگیزه‌اش، قوی‌تر می‌شود و اعتبار حوزه بیشتر می‌شود.

طرح مطالعه یک دوره تفسیر، پیشنهاد می شود طرح آماده با بانک سؤالات ۵۴ مرحله‌ای و تستی که سه بار باز بینی شده و در دوره ۵ ساله انجام شده است. ما سه دوره ۵ ساله را به لطف الهی تجربه کرده‌ایم و بهمن ماه امسال پانزدهمین سال طرح را پشت سر می‌گذاریم.

در مبحث ثبت‌نام حوزه پیشنهاداتی وجود دارد، از جمله وارد شدن نام حوزه‌های علمیه در دفترچه کنکور، این کار غیر از اطلاع رسانی، علمیت حوزه و تحت اشراف آموزش عالی بودن را اثبات می‌کند و همین برای تبلیغ مؤثر است.

اما یکی از مهم ترین مسائل این است که حوزه‌های علمیه نمره محور شده و چه بسا اساتید و کادر نیز به این مسئله دامن می زنند، از سویی شرط معدلی شدن سطح ۳ بدون آزمون ورودی این پازل را تکمیل می کند که آسیب‌هایی چون رقابت های ناسالم بین طلاب و آسیب‌های روحی، به فراموشی سپرده شدن فضای تهذیب، اخلاص و تقوا  را به دنبال دارد. نمره‌محور بودن حوزه از سوی دیگر باعث فاصله گرفتن از طلبه تراز و نزدیک شدن به طلبه حفظ محور، بی‌توجهی به برنامه‌های فرهنگی و پژوهشی و در آخر خروجی طلبه‌ای از حوزه با معدل ۲۰ است که توان تبلیغ در حد یک کلاس و محله را ندارد و قلم نیز خشکیده است! در حالی که اگر ملاک طلبه تراز از نظر آموزشی، فرهنگی، پژوهشی، اخلاق‌مداری، تبعیت از امر رهبری ، فرزندآوری و ... باشد، از آسیب‌ها دور می‌شویم.

گفت‌وگو از طاهره راهی