به گزارش پایگاه خبری و رسانه‌ای حوزه‌های علمیه خواهران/مازندران، راضیه همایونی کارشناس دینی مدرسه علمیه حضرت آمنه (س) فریدونکنار در گفت‌وگویی در پاسخ به سؤال شناخت معرفتی امام صادق علیه‌السلام گفت: امام جعفر صادق علیه‌السلام به‌عنوان ششمین امام شیعیان، شخصیتی کم‌نظیر در تاریخ اسلام و مکتب تشیع است که زندگی و آثارش تأثیر عمیق و ماندگاری بر دین، علم و جامعه داشته است. دوران کودکی ایشان در خانواده‌ای بزرگ و سرشناس از نظر علمی و معنوی سپری شد؛ پدر بزرگوارشان امام محمد باقر علیه‌السلام و خاندان بزرگ اهل‌بیت علیه‌السلام همواره فضایی سرشار از معارف دینی و اخلاقی برای ایشان فراهم کردند. این تربیت خانوادگی، که با پایبندی به اصول توحید، عدالت، اخلاق و علم توأم بود، بستر مناسبی برای رشد فکری و معنوی امام جعفر صادق علیه‌السلام فراهم آورد.

وی در ادامه گفت: همچنین، شرایط سخت سیاسی آن زمان و مسائل اجتماعی پیرامون، روحیه ایشان را برای صبوری و تحمل مصائب و مشکلات تربیت کرد. از سوی دیگر، آشنایی با محیط‌های مختلف علمی از همان کودکی و رفت و آمد با دانشمندان و علما در محافل اهل‌بیت، سبب شد تا امام صادق علیه‌السلام به شخصیتی ممتاز و جامع‌الاطراف در علوم گوناگون تبدیل شود.در زمینه ترویج علم و دانش، امام صادق علیه‌السلام نقشی بی‌بدیل داشتند؛ ایشان نه‌تنها به تدریس علوم دینی همت گماشتند، بلکه در علوم عقلی و فلسفی نیز عمیقاً مطالعه و تحقیق می‌کردند. مکتب علمی امام صادق علیه‌السلام به‌عنوان مرکزی علمی شناخته می‌شد که صدها شاگرد از سراسر بلاد اسلامی در آن حضور می‌یافتند و از برکات دانش آن امام بهره‌مند می‌شدند. ایشان در زمینه فقه اسلامی، مبانی امامت، کلام، تفسیر قرآن، حدیث‌شناسی و حتی علوم طبیعی مانند فلک، شیمی، پزشکی و ریاضیات، دانشمندانی پرورش دادند که بعدها تأثیر گسترده‌ای در بسط علوم اسلامی داشتند. بسیاری از کتب معتبر شیعی چون «الکافی» و «تهذیب الاحکام» برگرفته از دانش و روایات امام جعفر صادق علیه‌السلام است که به‌عنوان متون علمی و دینی پایه در مکتب شیعه تا امروز کاربرد دارد.

خانم همایونی در مورد تثبیت مذهب شیعه توسط امام صادق علیه‌السلام اظهار داشت: از منظر تشکیل و تثبیت مذهب شیعه، امام صادق علیه‌السلام پایه‌گذار نظریات اصلی و اصول کلیدی شیعه بودند و بیش از هر امام دیگری در تبیین عقاید و احکام نقش داشتند. ایشان تعالیم شریعت را با رویکردی عقلانی و نقادانه به شاگردان خود منتقل می‌کردند و با تحلیل‌های عمیق، آموزه‌های دین را مستحکم می‌ساختند. این کار باعث شد برای پیروان شیعه، نظام فکری و حقوقی کامل‌تری به وجود آید که توانست در مقابله با جریانات فکری رقیب، مقاومت کند و هویت مستقل شیعه را حفظ نماید. همچنین، امام صادق علیه‌السلام با انتشار علوم و دانش‌های مختلف، مذهب شیعه را در خارج از چارچوب‌های صرفاً سیاسی و نظامی معرفی کرده و آن را به‌عنوان مکتبی علمی و اخلاقی برجسته ثبت کردند.

کارشناس دینی مدرسه علمیه حضرت آمنه(س) در پاسخ به چالش های سیاسی و اجتماعی زمان آن امام همام بیان کرد: امام صادق علیه‌السلام با چالش‌های سیاسی و اجتماعی زمان خود نیز با حکمت و دوراندیشی برخورد کردند. در دوره‌هایی که خلفای اموی و عباسی قدرت را در دست داشتند، امام از درگیری‌های نظامی و سیاسی پرهیز کرد و با تمرکز بر حوزه علمی و فرهنگی، جایگاه خود و شاگردانش را تثبیت نمود. این سیاست هوشمندانه باعث شد نه‌تنها آسیبی به جنبش علمی و دینی شیعه وارد نشود، بلکه زمینه برای توسعه آن فراهم گردد. ایشان با مراقبت از وجود شاگردان خود و حفظ استقلال علمی، توانست جریان عظیمی از علوم و مبانی مذهب را در زمانه پرافت و خیز حفظ کند.از نظر جایگاه علمی و ارتباطات، امام صادق علیه‌السلام جایگاهی ممتاز داشتند و به عنوان یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان و محدثین زمانه شناخته می‌شدند. محققین بزرگی مانند مالک بن انس، ابو حنیفه و زید بن علی از شاگردان مکتب امام صادق علیه‌السلام بودند که بعدها حلقه‌های علمی و فقهی را در جهان اسلام گسترش دادند. این ارتباطات گسترده با علمای متعدد، هم باعث تعمیق دانش امام و هم رشد علمی حوزه‌های مختلف شد. امام جعفر صادق علیه‌السلام به‌عنوان مرجعی علمی و فقیه، احترام گسترده‌ای در میان اهل سنت و شیعه داشتند و همواره محل رجوع دانشمندان و فقهای زمان بودند.

وی همچنین در ادامه گفت: احادیث آن امام همام دارای مضامین گسترده‌ای است که در ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان تأثیرگذار بوده است. روایت‌هایی درباره توحید و یگانگی خداوند، اصول امامت و جایگاه اهل‌بیت علیه‌السلام، اخلاق فردی و اجتماعی، آداب و رسوم اسلامی، تفسیر آیات قرآن و همچنین مسائل عرفانی و معنوی، از جمله محتوای میراث گران‌بهای ایشان است. این احادیث به‌عنوان منابع موثق مطرح شده و در کتاب‌های معتبر حدیثی شیعه جمع‌آوری شده و نسل‌های بعدی از آن بهره‌ها برده‌اند، نکته قابل توجه این است که این روایات در شکل‌دهی فقه شیعی، تعیین قواعد حقوقی و آموزش معنوی جامعه شیعی نقشی محوری ایفا کردند و به اعتماد قلبی میلیون‌ها مسلمان بدل شدند.

خانم همایونی در پایان گفت: زندگی و علم امام جعفر صادق علیه‌السلام، تأثیر عمیقی بر شکل‌گیری تاریخ اسلام و گسترش مکتب شیعه داشت؛ شخصیتی که در برابر سختی‌ها استقامت کرد، دانش را توسعه داد و معارف الهی را به نسل‌های بعد انتقال داد، و امروز نیز راهنمایی برای پژوهشگران و مؤمنان محسوب می‌شود.

انتهای پیام/